آناهیتا آقاسی

هویت فرهنگی از موضوعاتی است که در انسجام فرهنگی و اجتماعی یک جامعه نقش بسزایی ایفا می کند. بدین منظور، این پژوهش با این پرسش اصلی آغاز می شود که هویت فرهنگی بازنمایی شده در اشعار آوازی موسیقی مردم پسند چیست؟ با تحلیل اشعار آوازی موسیقی مردم پسند ایران تلاش شده است تا این مفهوم استخراج شود. این پژوهش از حیث روش، کیفی و از نوع توصیفی-اکتشافی است. روش تحقیق تحلیل مضمون با تکنیک شبکه مضامین است و داده های مورد تحلیل با استفاده از تکنیک اسنادی جمع آوری شده اند. نمونه گیری از نوع نمونه گیری هدفمند است. همچنین تجزیه وتحلیل با استفاده از نرم افزار تحقیق کیفیNVivo 10 انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که هویت فرهنگی بازنمایی شده در اشعار موسیقی مردم پسند را می توان در بعد چرایی (دیانت، ارزشهای اخلاقی، تاریخ و حافظه جمعی) و بعد چیستی (زبان و ادبیات فارسی، جغرافیا، نمادهای سیاسی و فرهنگی مشترک در سرزمین، احساس تعلق اجتماعی، میراث فرهنگی و آیینی، اشاره به ثروت های غیر مادی) و در آخرین بعد چگونگی (وحدت و یکپارچگی، اسطوره سازی سمبلیک «قهرمانان»، نقاط عطف تاریخی ایران) خلاصه کرد.

پژوهش حاضر با هدف شناخت هویت فرهنگی براساس دیدگاه آیت الله خامنه ای انجام شده است؛ زیرا شناخت هویت فرهنگی از موضوعاتی است که در انسجام فرهنگی و اجتماعی یک جامعه نقش بسزایی ایفا می کند. بدین منظور با تحلیل سخنان و بیانات رهبر جمهوری اسلامی تلاش شده است تا این مفهوم استخراج شود. این پژوهش از حیث روش، کیفی و از نوع توصیفی-اکتشافی است. روش تحقیق تحلیل مضمون با تکنیک شبکه مضامین است و داده های مورد تحلیل با استفاده از تکنیک تحلیل اسناد جمع آوری شده اند. نمونه گیری از نوع نمونه گیری هدفمند است. هم چنین تجزیه و تحلیل با استفاده از نرم افزار تحقیق کیفی NVivo 10 انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که هویت فرهنگی مبتنی بر دیدگاه رهبر جمهوری اسلامی را می توان در مضامین فراگیر در بُعد چرایی (دیانت، ارزش های اخلاقی و ارزش های دینی اسلامی)، همچنین بُعد چیستی (حمایت از مستضعفان، ایدئولوژی محوریت اسلام) و در بُعد چگونگی (تکلیف گرایی، استقلال، نخبگان و حفظ و محافظت از ماهیت انقلاب) خلاصه کرد.