سید مهدی رضوی خسروشاهی

توسعه های دانش محور اخیر در اقتصاد کشور و بازارها تاثیر گسترده ای بر رویه های حسابداری و اطلاعات مالی و فرآیند گزارشگری مالی توسط شرکت ها برجای نهاده است. پیچیدگی شرکت ها یکی از عوامل مهمی است که استفاده کنندگان اطلاعات مالی با آن مواجه هستند. پیچیدگی می تواند استخراج و استفاده از اطلاعات مالی مورد نیاز را مختل کند و یا اتخاذ تصمیم را با موانع و ابهاماتی رو به رو سازد. هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی جامع پیچیدگی شرکت ها به روش کیفی داده بنیان است. جامعه آماری پژوهش خبرگان صاحب نظر در زمینه پیچیدگی شرکت ها شامل پژوهشگران، مدیران مالی یا تهیه کنندگان اطلاعات حسابداری، حسابرسان و استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری است. نتایج پژوهش نشان داد که پیچیدگی شرکت ها می تواند پیامدهایی از قبیل قیمت گذاری نادرست سهام، افزایش عدم تقارن اطلاعاتی، دستکاری و مدیریت سود، کاهش کارایی سرمایه گذاری، ایجاد تاخیر در تصمیم گیری ها و کاهش اعتماد عمومی داشته باشد. در این مدل عوامل علّی و راهبردهای پیچیدگی شرکت ها ارائه شدند که در بستر عوامل زمینه ای و شرایط مداخله گر بیان شده بوجود می آیند.

هدف: یکی از عوامل مهمی که سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار با آن مواجهند، پیچیدگی شرکت هاست. پیچیدگی می تواند در فرایند استخراج و استفاده از اطلاعات مالی مورد نیاز استفاده کنندگان اخلال ایجاد کند و با افزایش ابهام در بازار، قیمت گذاری سهام را تحت تأثیر قرار دهد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیر مؤلفه های پیچیدگی اطلاعاتی، عملیاتی و راهبری شرکت بر قیمت گذاری نادرست سهام است.روش: برای دستیابی به اهداف پژوهش، 180 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، به عنوان نمونه، در دوره زمانی 1389 تا 1398 بررسی شد. فرضیه های پژوهش با استفاده از مدل رگرسیون چند متغیره آزمون شدند.یافته ها: نتایج نشان داد که مؤلفه های پیچیدگی اطلاعاتی شرکت شامل واگرایی، جریان نقد عملیاتی منفی، اقلام تعهدی، صورت های مالی تلفیقی، انحراف معیار جریان نقد عملیاتی و انحراف معیار تغییرات خالص دارایی های عملیاتی، بر قیمت گذاری نادرست سهام تأثیر مثبت و معناداری می گذارند. همچنین از بین مؤلفه های پیچیدگی عملیاتی، سه شاخص طول چرخه عملیات، نسبت فروش صادراتی و تنوع محصولات شرکت با قیمت گذاری نادرست سهام ارتباط مثبت و معناداری دارند؛ ولی ارتباط معناداری بین سطح تکنولوژی تولید با قیمت گذاری نادرست سهام در ایران مشاهده نشد. در نهایت، نتایج نشان داد که مؤلفه های پیچیدگی راهبری، شامل ارتباطات سیاسی، دوره تصدی مدیر عامل و تمرکز مالکیت با قیمت گذاری نادرست سهام ارتباط مثبت و معناداری دارد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که پیچیدگی شرکت ها، قیمت گذاری نادرست سهام را تحت تأثیر قرار می دهد. این موضوع به افزایش ریسک گزینش نادرست سهام توسط سرمایه گذاران منجر می شود.