مسعود ذبیحی سامانی

امروزه صنعت ساختمان سهم قابل توجهی در اقتصاد دارد و به عنوان صنعت پیشران و اشتغال زا محسوب می شود. با توجه به فعالیت های متنوع و گاهی خطرآفرین در طول انجام عملیات ساختمانی، احتمال وقوع خطرات و آسیب هایی جانی و مالی وجود دارد که کنترل و کاهش این خطرات می تواند در موفقیت پروژه بسیار تأثیرگذار باشد. در پژوهش حاضر، مدلی جهت ارزیابی ریسک های ایمنی پروژه های ساختمانی ارائه گردیده و از ابزارهای نو و قدرتمندی همچون سیستم خبره فازی بهبود یافته با الگوریتم ژنتیک بهره گرفته شده است. ازاین رو در ابتدا عوامل اصلی تأثیرگذار در ایمنی پروژه های ساختمانی با مطالعه پیشینه موضوع و مشاوره با افراد خبره به دست آمد. سپس پرسش نامه ای جهت کسب نظرات خبرگان و جهت ارزیابی میزان شدت اثر ریسک و احتمال وقوع هر یک از ریسک ها در اختیار خبرگان قرار گرفت. بر اساس نظرات خبرگان، سیستم خبره ای جهت ارزیابی ریسک ها به دست آمد که به جای استفاده از منطق صفر و یکی حاکم بر سیستم های خبره، از منطق فازی استفاده گردیده است. در مدل پیشنهادی جهت بهبود عملکرد سیستم خبره فازی، از الگوریتم ژنتیک به عنوان یک بهینه ساز استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از کارایی مطلوب مدل پیشنهادی در ارزیابی ریسک های ایمنی پروژه های ساختمانی بوده، به نحوی که میزان خطای مدل قابل قبول است. همچنین مدل می تواند ابزاری کارآمد برای مدیران پروژه در ارزیابی و پالایش وضعیت ایمنی در کارگاه ساختمانی را ارائه نماید. با افزایش ایمنی و سازماندهی آن، ریسک تعطیلی کارگاه ها به علت فقدان ایمنی کم شده و مدیریت بهره وری در کارگاه های ساختمانی افزایش می یابد.