حمید فاروقی

هدف: این مقاله به دنبال تبیین مدل برای شناسایی رژیم های حاکم بر بازده شاخص بورس اوراق بهادار تهران و تشخیص عامل تغییر رژیم یا به بیان دیگر، تغییر رفتار بازدهی شاخص است. روش: رویکرد استفاده شده در این مقاله، رگرسیون غیرخطی انتقال ملایم (STR) از مدل های تعویض رژیم بوده است. بدین منظور، از اطلاعات آماری به دست آمده از داده های فصلی برای بازده شاخص بورس اوراق بهادار تهران، متغیرهای اقتصادی و مالی در بازه زمانی 1385 تا 1398 استفاده شده است. یافته ها: مدل برآورد شده در این پژوهش نشان می دهد که بازدهی شاخص به طور مکرر از رژیم کم نوسان به رژیم پُرنوسان یا برعکس تغییر وضعیت می دهد. رابطه غیرخطی متغیرهای توضیح با بازده سهام و وجود رژیم های چندگانه تببین کننده بازدهی شاخص بورس اوراق بهادار تهران تأیید شد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده حاکی از این است که رابطه بازدهی شاخص با عوامل تبیین کننده آن، به شکل غیرخطی و نامتقارن است و از میان متغیرهای توضیح کلان اقتصادی و مالی، نرخ ارز متغیر انتقال یا عامل تعویض رژیم حاکم بر بازده است. در مدل برآوردی، رابطه میان بازدهی شاخص و متغیرهای توضیح در دوران استقرار رژیم های اول و دوم که به ترتیب نوسان کم نرخ ارز و نوسان بالای نرخ ارز را نشان می دهد، متفاوت بوده است.