حامد مرادیان

هدف: صندوق های سرمایه گذاری ایران، طی سال های 1390 تا 1396، سالانه به طور متوسط 330 درصد گردش معاملاتی داشته اند. انجام معاملات آن هم در ابعاد بزرگ، هزینه های معاملاتی شایان توجهی را به سرمایه گذاران تحمیل می کند؛ اما همیشه به سود منجر نمی شود. هدف این پژوهش، تخمین هزینه های معاملاتی صندوق های سرمایه گذاری ایران و کشف رابطه این هزینه ها با عملکرد صندوق هاست. روش: علاوه بر مالیات و کارمزد که شناخته شده تر هستند، هزینه های ناشی از شکاف مظنه خرید و فروش و هزینه های ناشی از معاملات بزرگ (اثر قیمتی) نیز وجود دارد که محاسبات آنها پیچیده تر است. در این پژوهش، به کمک داده های با تواتر بالای معاملات سهام و دفتر سفارش ها و همچنین، اطلاعات صورت های مالی فصلی 15 صندوق سرمایه گذاری سهامی در ایران که به صورت دستی جمع آوری و استفاده شده اند، دو هزینه یادشده برآورد شد؛ سپس به بررسی اثر هزینه های معاملاتی روی بازدهی تعدیل شده با ریسک صندوق ها (آلفای چهار عاملی) پرداخته شد. یافته ها: صندوق های تحت مطالعه ، سالانه به طور متوسط معادل 11 درصد ارزش صندوق را صرف مجموع هزینه های معاملاتی ناشی از معاملات سهام بورسی می کنند. این مقدار، در مقایسه با بازدهی سالانه صندوق ها در بازه زمانی تحقیق که معادل 6/15 درصد است، چشمگیر تلقی می شود. همچنین در کل بازه زمانی مورد مطالعه، رابطه معناداری بین هزینه های معاملاتی و عملکرد صندوق ها وجود ندارد، هرچند که در زیربازه سال های 1392 تا 1393، این اثر منفی و معنادار به دست آمده است. نتیجه گیری: معاملات زیاد مدیران صندوق های سرمایه گذاری در ایران، قادر نیست عملکرد آنها را بهبود دهد و در بهترین حالت، هزینه های معاملاتی را پوشش می دهد.