جواد مزروعی قمصری

مقدمه: شبکه حمل و نقل درون شهری به ویژه در شهرهای بزرگ، نقشی اساسی در مدیریت بحران زلزله دارد. از سوی دیگر این شبکه، آسیب پذیرترین شبکه در میان دیگر شبکه های گوناگون در برابر زلزله، شناخته شده است. لذا ضرورت دارد تا اقداماتی برای شناسایی و تعیین مسیرهای قابل دسترس و بهینه پس از زلزله برای فعالیت های حمل و نقل درون شهری از قبیل آمد و شد اتومبیل های امدادی و آمبولانس ها، اتومبیل های پلیس، اتومبیل های آتش نشانی و غیره صورت گیرد، لیکن در این زمینه تحقیقات کمی به طور کامل و سیستماتیک انجام گرفته است. روش: هدف از این مطالعه، ارزیابی آسیب پذیری معابر در هنگام وقوع یک زلزله 5/6 ریشتری در شهر کاشان می باشد. ابتدا مدلی برای ارزیابی خسارات و آسیب پذیری معابر از طریق محاسبه سطح مسدود شده معابر با در نظر داشتن عواملی همچون آوار ساختمان، ویژگی های ساختمان و فاصله نسبی بین ساختمان ها و معابر، ارائه شده و در ادامه از طریق تسری این مدل روی 57 معبر اصلی و 41 واحد همگن در سطح شهر کاشان و جمع آوری اطلاعاتی درباره ویژگی ها و مشخصه های شبکه حمل و نقل درون شهری کاشان در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، درجه انسداد طولی و عرضی این معابر برآورد شده و نقشه های قابل بهره برداری ارائه گردیده است. یافته ها: 1( عرض مسیر یکی از عوامل مؤثر بر انسداد آن پس از زلزله است. هرچه عرض مسیر بیشتر باشد میزان انسداد عرضی بیشتر است. 2( انسداد طولی در بافت قدیمی بیشتر است. علت این امر، مواد مورد استفاده در ساخت و ساز و عدم استحکام ساختمان ها می باشد. نتیجه گیری: به دلیل ویژگی ها و شرایط طبیعی حاکم بر فضاهای شهری و تراکم سرمایه گذاری و بارگذاری های محیطی، بیشتر شهرهای بزرگ از جمله کاشان با حوادث طبیعی به ویژه زلزله روبه رو هستند. از این رو، توجه به برنامه ریزی های لازم پیرامون مصونیت شهرها و آسیب کمتر آنها ضرورت دارد و هر توصیه ای در یک بستر سازمانی مناسب باید تحقق یابد