محمدفرید لطیفی

مقدمه: حوادث طبیعی و انسان ساخت به خصوص آنهایی که در مقیاس بزرگ اتفاق می افتند، علاوه بر ایجاد مرگ و میر و مجروحیت، باعث ایجاد معلولیت های جسمی، روانی و اجتماعی نجات یافتگان از حادثه می شوند . تأمین و ارائه خدمات به موقع، سریع و اثربخش توانبخشی در بلایا می تواند میزان این معلولیت ها را به طور قابل توجهی کاهش دهد . ارائه خدمات توانبخشی در محل حادثه از طرفی یک ضرورت بوده و نبود آن می تواند باعث ایجاد پیامد های منفی فردی، خانوادگی و اجتماعی شود و از طرف دیگر گاهی اوقات انتقال و ارائه این خدمات بسیار مشکل خواهد بود . هدف این مطالعه مرور محدود نیازها، ضعف ها و محدودیت های ارائه خدمات بازتوانی در حوادث و تبیین پتانسیل هایی است که فنّاوری های نوین در پاسخ به این نیازها ایجاد کرده اند . روش ها: در این مطالعه مقالات منتشر شده به زبان انگلیسی در پایگاه های اطلاعاتیLibrary of Congress، Web of Science وPubMed بررسی گردید . کلمات کلیدی مورد استفاده در این مطالعه عبارتند از: بازتوانی (Rehabilitation)، حوادث (Disaster) و فنّاوری (Technology) . محققان با مطالعه خلاصه مقالات هرکدام را که غیرمرتبط با هدف مطالعه بود، حذف و خلاصه مقالات مرتبط با هدف مطالعه را انتخاب کردند . مقاله حاضر، حاصل مطالعه مقالات مرتبط در دسترس می باشد . خطای دسترسی نداشتن به همه مقالات و همچنین خطای انتخاب در این مطالعه وجود دارد . یافته ها : میزان استفاده از فنّاوری های نوین اعم از فنّاوریهای ارتباطی، دیجیتال و نانویی در همه مراحل بحران ازجمله توانبخشی بلایا در حال افزایش است . ارائه خدمات بازتوانی از راه دور، استفاده ازتوان رسانه های دیداری و شنیداری به منظور ارائه خدمات روانی، اجتماعی و حمایتی و همچنین طراحی سیستم های دیجیتال توانبخشی فیزیکی و روانی را می توان نمونه هایی از این فنّاوری ها دانست . نتیجه گیری: رشد سریع و پیشرونده فنّاوری های نوظهور، دورنمای روشن و امیدوارکننده ای را در استفاده از این فنّاوری ها در همه فعالیت های قبل، حین و بعد از بلایا ترسیم کرده است . شناخت چالش ها و نیازهای پیش رو در بازتوانی حوادث و پتانسیل هایی که فنّاوری های نوین در پاسخ به این نیازها خلق کرده اند، نیازمند توجه بیشتر محققان، مدیران و سیاستگذاران می باشد .