فرزانه اخلاقی

آیت الله معرفت و رشیدرضا از مفسران معاصر و تأثیرگذاری هستند که هرکدام طبق مبنای خاص خود به تفسیر آیات قرآن پرداخته اند. مطالعه تطبیقی آرای قرآنی آن ها افزون بر فهم صحیح و دقیق نظرات آن ها به انتخاب نظر برتر نیز کمک می کند. از جمله آیاتی که این دو مفسر در مورد آن دیدگاه های تفسیری متفاوتی را ارائه کرده اند آیات مربوط به داستان سکونت حضرت آدم و حوا در بهشت و وسوسه ابلیس و خطیئه آن دو است که در سه سوره از قرآن مطرح شده است. هدف هر دو مفسر در تفسیر این آیات حل شبهه عدم عصمت حضرت آدم در مسئله سرپیچی از فرمان خداوند مبنی بر نخوردن از شجره ممنوعه است.آیت الله معرفت با قائل شدن به ارشادی بودن نهی موجود در آیه { وَلَا تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَهَ } به معناکردن و تفسیر الفاظ و آیات داستان و حل شبهه مذکور پرداخته است و رشیدرضا با قول به عدم نبوت آدم هنگام سکونت در بهشت و نیز تمثیلی دانستن این داستان، شبهه مورد بحث را دفع کرده است.در این مقاله ضمن بیان تفصیلی و توضیح آرای هر دو مفسر به صورت جداگانه در زمینه آیات مربوطه، به بررسی تطبیقی آرا پرداخته شده، نقاط قوت و ضعف هریک از این دو نظریه بیان گردیده، ایرادات وارد به تفسیر رشیدرضا در خصوص این آیات مطرح شده و نظریه آیت الله معرفت ترجیح داده شده است.