سمیرا ملکی سفیددشتی

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش قصه گویی مبتنی بر هوش هیجانی و هوش اخلاقی بر میزان سازگاری و تاب آوری دانش آموزان مقطع ابتدائی شهرستان بروجن انجام شد. برای دستیابی به این هدف مقیاس تاب آوری کانر و دیویدسون (CD-RISC) و پرسشنامه سازگاری سینها و سینگ (SACQ)به کار رفت. برای انجام این پژوهش با استفاده از روش تصادفی خوشه ای، نمونه ای 30 نفره از دانش آموزان مقطع ابتدایی انتخاب و در دو گروه آزمایش (15نفر) و کنترل (15نفر) جای داده شدند. سپس با استفاده مقیاس تاب آوری و سازگاری میزان تاب آوری و سازگاری هر دانش آموز مورد سنجش قرار گرفت. در مرحله بعدی گروه آزمایش، به تعداد 10 جلسه در جلسات آموزش قصه گویی شرکت کرد ولی گروه گواه هیچ گونه آموزشی دریافت نکرد. پس از اتمام جلسات مجددا، آزمون های ذکر شده از دانش آموزان گرفته شد. داده های حاصل در این دو مرحله به عنوان داده های پیش آزمون- پس آزمون ثبت شد و با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیره و تحلیل کوواریانس یک متغیره مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس و همچنین شاخص های آماری نشان دادند: (1) کودکانی که در جلسات آموزش قصه گویی شرکت کرده بودند نسبت به گروه کنترل بهبود قابل توجهی را در میزان سازگاری با همنوعان خود و میزان تاب آوری به دست آوردند. (2) کودکانی که در جلسات آموزش قصه گویی شرکت کرده بودند نسبت به گروه کنترل بهبود قابل توجهی را در میزان سازگاری با همنوعان خود به دست آوردند. (3) میزان تاب آوری کودکان افزایش معناداری را در گروه آزمایش نشان داد. بنابراین فرضیه پژوهش که بیان کننده تاثیر آموزش قصه گویی مبتنی بر هوش هیجانی و هوش اخلاقی بر میزان سازگاری و تاب آوری دانش آموزان بود، تایید شد. با توجه به سن بحرانی کودکان 7 تا 12 سال و اثبات زمانبندی تجربه برای افزایش توانایی های شناختی از طریق کنترل دوره های بحرانی رشد، نیاز مبرم است که ما نیز در این زمینه تحقیقات فراوانی داشته باشیم و آموزش هوش هیجانی و هوش اخلاقی از طریق قصه گویی را در این سنین جدی بگیریم.

امروزه بطور کلی دوره کودکی اولین و حساس ترین دوره زندگی آدمی است و اهمیت و جایگاه این دوران تا آنجاست که روانشناسان و صاحب نظران تعلیم و تربیت غالباً از این دوران به عنوان برجسته ترین مرحله در تکوین شخصیت انسان نام می برند. در دوران کودکی و نوجوانی به جهت اینکه ارتباط با همسالان افزایش و وابستگی به والدین کاهش می یابد، سازگاری اجتماعی اهمیت زیادی دارد. یکی دیگر از موارد مهم و اثرگذار در افزایش تاب آوری و سازگاری دانش آموزان، هوش اخلاقی اوست. پرداختن به اخلاق و به ویژه آموزش هوش اخلاقی در تأمین سلامت و سعادت دانش آموزان می تواند نقش مهمی را ایفا کند. بنابراین قصه گویی مبتنی بر هوش هیجانی و هوش اخلاقی می تواند در پرورش مهارت های سازگارانه کودکان و همچنین افزایش تاب آوری دانش آموزان در امور تحصیلی تأثیر زیادی داشته باشد. از طرفی تاب آوری به معنای توانایی سازگاری مثبت با مصیبت و آسیب، یک موضوع روان شناختی است که در ارتباط با پاسخ فرد به تنش آسیب زا و موقعیت های مشکل آفرین زندگی بررسی شده است. از این رو در تحقیق حاضر، به لحاظ اهمیت موضوع به بررسی و بازکاوی مفاهیم قصه گویی مبتنی بر مؤلفه های هوش هیجانی و اخلاقی و تاثیر آن بر سازگاری و تاب آوری دانش آموزان پرداخته شده است.