محمدرضا خدومی

امروزه با رقابتی شدن بازارها پاسخگویی به موقع به خواسته های مشتریان با بهترین کیفیت و کمترین هزینه، به امری اجتناب ناپذیر تبدیل شده است که این موضوع با استفاده بهینه از منابع و امکانات صورت می گیرد. یکی از روش های مؤثر برای دستیابی به این امر، سیستم تولید به هنگام است. عوامل زیادی برای دستیابی به اهداف سیستم تولید به هنگام نقش دارد که شناسایی این عوامل و روابط بین آنها پیش از پیاده سازی این سیستم امری ضروری است. در این مقاله با استفاده از مرور پژوهش ها و نظر خبرگان، شش عامل کلیدی در تولید به هنگام در زنجیره تأمین، با استفاده از تجزیه وتحلیل آماری (آزمون فریدمن) شناسایی، اولویت بندی شده و درباره روابط بین این معیارها بحث شده است. در مطالعه موردی با پرسشنامه، نظرهای 25 کارشناس واحد برنامه ریزی خط تولید کارخانه ایران خودرو بینالود جمع آوری و اعتبارسنجی شده است. این عوامل با استفاده از روش دیمتل - دالالا و همچنین مدل سازی ساختاری تفسیری تحلیل شده و میزان اثرگذاری و اثرپذیری عوامل و همین طور اولویت آنها مشخص شده است. در نتایج به دست آمده، عواملی چون «واحد خرید»، «اطلاعات و تبادل آن»، «واحد فروش» عوامل اثرگذار و عواملی چون «واحد تولید»، «تأمین کنندگان» و «مشتریان» به عنوان عوامل اثرپذیر مشخص شده اند. همچنین عامل اطلاعات و واحد خرید، اولویت بالایی در این سیستم دارند. استفاده از این نتایج در زمان پیاده سازی سیستم تولید به هنگام در سازمان های مختلف، بهترین عملکرد را دارد.

استفاده از پهپادها در زنجیره تامین موضوعی نو ظهور است و شرکت های بسیاری درحال تحقیق و توسعه تکنولوژی پهپادها و به کارگیری آنها در زنجیره تامین هستند، چرا که پهپادها از نظر تجاری باعث ایجاد مزیت رقابتی، افزایش سرعت ارسال کالا، کاهش هزینه ها، حفظ محیط زیست و همچنین باعث افزایش ارائه خدمات به مناطق دورافتاده و در شرایط بحرانی میشود. پهپادها با توجه به قابلیت های فراوانشان در صورت اجرایی شدن میتوانند روش های سنتی حمل و نقل را دگرگون سازند. استفاده از پهپادها در زنجیره تامین مانند هر تکنولوژی جدید دیگر دارای موانع و چالش هایی است که این مقاله پس از مرور کلی تکنولوژی پهپادها، به بررسی موانع و امکان اجرایی شدن پهپادها در زنجیره تامین می پردازد و فرصت های پیش روی بهره مندی از این تکنولوژی را در زنجیره تامین بر می شمارد.