سید حسین نقوی

نقش هر مسلمان در تعیین سرنوشت جامعه و تعهدی که باید در پذیرش مسؤولیت های اجتماعی داشته باشد، ایجاب می کند که او ناظر و مراقب همه اموری باشد که پیرامون وی اتفاق می افتد. این مطلب در قرآن و روایات تحت عنوان امر به معروف و نهی از منکر مطرح شده و از مهم ترین مبانی تفکر سیاسی – اجتماعی یک مسلمان به شمار می رود، یافته های تحقیق حاضر که به شیوه توصیفی – تحلیلی و جمع آوری کتابخانه ای مطالب نگاشته شده است حاکی از آن است که این فریضه، علاوه بر شرایط کلی و عامه مشهور تکلیف (عقل، بلوغ، قدرت، علم و ...)، شرایط مخصوص به خود دارد همانند علم به معروف و منکر احتمال تأثیر، اصرار و استمرار بر گناه، عدم ضرر و مفسده یعنی نداشتن ضرر مالی، جانی و عرضی برای خود آمر و ناهی و یا برای متعلقین، مؤمنین و اصحاب او؛ مراتب امر به معروف و نهی از منکر عبارت بودند از: انکار قلب، انکار زبانی، اقدام عملی؛ واجب است بین مراتب سه گانه امر به معروف و نهی از منکر، رعایت ترتیب شود، یعنی نخست اظهار ناخشنودی قلبی با درجاتی که دارد و بعد با زبان و در مرتبه سوم با عمل.

در عصر کنونی، تهاجم فرهنگی غرب قشر نوجوان را هدف قرار داده و با تبلیغات گمراه کننده، استفاده از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی موجبات دوری و جدایی این قشر را از فرهنگ اسلامی فراهم می آورند. از سوی دیگر عدم اطلاع و آگاهی لازم والدین و مربیان و نهادهای آموزشی بر روش های صحیح تربیت، موجب گشته تا همچنان شاهد عدم موفقیت ها و چالش های متعددی در تربیت نوجوانان باشیم، با توجه به اینکه نظرات تربیتی معصومین (ع) در جهت شناسایی و رفع آسیب های موجود در روند تربیت نوجوانان راهگشاست. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی و جمع آوری کتابخانه ای از منظر احادیث، نهادهای آموزشی در تربیت نوجوانان را آسیب شناسی کرده است، نتایج تحقیق نشان می دهد که از جمله آسیب های تربیت در نهاد خانواده عبارت اند از بی توجهی به ادب و دانش آموزی، تنبیه، عدم رعایت عدالت بین فرزندان، عدم بردباری و بی توجهی به عنصر زمان و آموزه های دینی در خانواده؛ همچنین آسیب های تربیتی در نهادمدرسه عبارت بودند از عدم تربیت دینی صحیح مربی، انحراف در محتوای معارف، استفاده نکردن از روش های فعال و پویا، معلمان ناکارآمد و عدم توجه به تفاوت های فردی.