محمد احدی

از بنیادی ترین مباحث در علم کلام و فلسفه دین، بحث رابطه عقل و دین است که دغدغه بسیاری از فیلسوفان و متکلمان در جهان غرب و عالم اسلام بوده است. تعاریف بسیاری از عقل و دین و نظرات مختلفی درباره رابطه میان آنها ارائه شده؛ که ازجمله نظرات می توان به عقل گرایی افراطی، نص گرایی افراطی و عقل گرایی معتدل اشاره کرد. برای حل مسائل پیش آمده در بحث رابطه عقل و دین، مکاتب مختلف کلامی پاسخ هایی را ارائه داده اند. یکی از مکاتب مهم و تأثیرگذار کلامی در جهان اسلام، نومعتزله نام دارد. شیخ محمد عبده و محمد عماره از برجسته ترین متفکران نومعتزلی اسلام گرا هستند که ضمن نقد جریانات افراطی نص گرایی و عقل گرایی، آرائشان در میان اسلام گرایان اهل سنت تأثیرگذار بوده است. این دو اندیشمند در دفاع از عقلانیت اعتدالی و مبارزه با جریانات افراطی همچون عقل گرایی افراطی و نص گرایی افراطی تلاش بسیار از خود نشان داده و تألیفات زیادی از خود به جای گذاشته اند. در این نوشتار با روش کتابخانه ای تلاش می شود تا ضمن معرفی نص گرایی افراطی و عقل گرایی افراطی، اشکالات هریک واکاوی شود؛ اشکالاتی نظیر تعبد و تعصب به ظواهر متون و نادیده گرفتن عقل، زیاده روی در تأویل متون دینی، ترویج تاریخ مندی نصوص دینی و طرفداری از سکولاریسم.

هدف پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل تطبیقی روش های نوین آموزشی بود. برای این منظور علاوه بر معرفی روش ها، به بررسی و مقایسه مزایا و معایب، برد آموزشی و کارایی و همچنین هزینه و فایده اقتصادی آن ها در حوزه تعلیم و آموزش پرداخته شده است. روش انجام پژوهش، توصیفی است که با توجه به نوع پژوهش، یعینی بررسی تطبیقی، شامل چهار مرحله ی توصیف، تفسیر، هم جواری و مقایسه است. روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای و روش نمونه گیری هدفمند نظری است. نتایج عبارت انداز: ۱- روش های آموزشی بسیار متنوع هستند و تمییز بین روش های سنتی و نوین بسیار دشوار است؛ دراین پژوهش ۱۹ روش نوین آموزشی شناسایی و معرفی شده اند؛ ۲- روش های نوین آموزشی نسبت به انواع سنتی مزایای بیشتر و معایب کم تر دارند؛ ۳- بسیاری از روش های نوین آموزش، برد آموزشی بالاتری نسبت به روش های سنتی دارند و می توانند به تعداد بیشتری از فراگیران آموزش دهند. همچنین روش های نوین آموزشی به خاطر استفاده از علم و تجهیزات نوین کارایی بالایی دارند؛ ۴- روش های نوین آموزشی نسبت به روش های گذشته نیاز به هزینه بیشتری دارند؛ اما در بسیاری از این روش ها در صورت اجرای درست در بلندمدت هم نتایج و خروجی بهتری خواهد داشت و هم سرمایه گذاری ها جبران شده و هزینه کلی آموزش کاهش پیدا می کند.