آشور قلیچ پاسه

بینامتنیت رویکردی نوین در عرصه نقد ادبی است که در قرن بیستم ژولیا کریستوا ناقد بلغاری - فرانسوی این نظریه را مطرح کرد. بینامتنیت دارای انواع مختلفی از جمله؛ دینی، تاریخی، اسطوره ای، قرآنی و... است و در زبان عربی به نام "التناص" شناخته شده و در آثار نویسندگان و شاعران بسیاری به اشکال مختلف نمود یافته است. از جمله شاعران مشهور عراقی قرن سیزدهم هجری، شیخ حسین ابن الحاج محمد آل نجف شاعر شیعه و مدیحه گوی اهل بیت نبوّت (علیهم السلام) است که با هنرمندی تمام از آیات قرآنی برای رساندن مفهوم و غرض خویش به خواننده بهره برده است. در این پژوهش سعی شده تا با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی چگونگی بازتاب جلوه های بینامتنیت قرآنی در شعر این شاعر شیعه و چگونگی تأثیرپذیریِ او از آیات زیبای قرآنی بپردازیم. نتایج نشان داده که شاعر به انواع رابطه بینامتنی کامل متنی، کامل تعدیلی، الهامی و مفهومی، تلمیحی با فراخوانی شخصیت های قرآنی، جزئی و واژگانی نظر داشته است و بینامتنیت جزئی و واژگانی بسامد بیشتری داشته و شاعر به واسطه این انواع بینامتنیت قرآنی به مواردی چون؛ ذکر فضایل پیامبران الهی، نام بردن از بت های عصر جاهلیت، عدم امانت داری انسان به خدا، تهدید کردن حاکمان ظالم، مفهوم مودّت و دوستی اهل بیت و نیز غافلان راه حقیقت اشاره کرده است که زیباییِ لفظی و معنوی اشعارش را دو چندان کرده است.

خداوند متعال، پیامبران (علیهم السلام) را برای هدایت و رستگاری مردم فرستاده است. آنان همواره در این راه با مشکلات و سختی های فراوانی روبرو بوده اند. این بزرگواران در طول مسیر با خطرات و تهدیدهایی مانند اخراج از وطن، محاصره و تهدید به قتل مواجه گشته اند. پژوهش حاضر کوشیده است با روش توصیفی- تحلیلی و بررسی داستان های قرآنی و بهره گیری از تفاسیر مختلف، ضمن گونه شناسی سختی هایی که پیامبران (علیهم السلام) متحمل شده اند، به ذکر نمونه هایی از هریک در خلال داستان های قرآنی بپردازند. نتایج تحقیق نشان می دهد پیامبران با سختی هایی مثل اخراج از وطن، محاصره و تهدید به قتل روبرو بوده اند. نیز پیامبر گرامی اسلام (ص) بیشترین سختی را در راه هدایت مردم متحمل شده اند. ایشان در این مسیر با مشکلات فراوانی روبرو بوده و همواره از جانب کفار و مشرکان به قتل تهدید شده و رنج ها و مصیبت های زیادی متحمل گشته اند امّا با توکل بر خداوند متعال و صبر و استقامت، از این مسیر طاقت فرسا گذشته اند.

یکون نمط وأسلوب شعر المقاومه وإطاره اعتقادیا وثقافیا ووطنیا یبعث علی أن یستفید الشاعر من الدین والقضایا المتعلقه به فی هذا الصنف من الأدب. إن الدراسات التناصیه تعد من إحدی المطالعات المتعلقه بدراسه النصوص الدینیه. مما لا شک فیه إن کل أدیب مسلم یحظی بالأبعاد والجوانب الدینیه القویه فإنه لقد تأثر من الکتب الدینیه وقد قام باستعمالها فی کتاباته. لقد تأثر الشعراء الفلسطینیون من نص القرآن الکریم عبر التعرف علیه فی أشعار مقاومتهم. وتمثلت ظاهره التناص فی أقوال الشعراء الکبار غیر المعروفین فی صور عدیده. یسعی هذا المقال عبراستخدام المنهج التوصیفی- التحلیلی ومع مطالعه دواوین الشعراء الفلسطینیین المعاصرین(منذ 1980م) فی أن یقوم بالتبیین والدراسه لتأثرهم من مصدر غنی کالقرآن الکریم ونوعیه الاستفاده من هذا المصدر غیر المحدود الذی لا ینضب وأیضا التمتع بالشخصیات الإسلامیه.