جواد عرفانیان

شناخت رفتار هزینه ها یکی از مباحث مهم حسابداری بهای تمام شده و حسابداری مدیریت است. چسبندگیِ هزینه ها به این واقعیت اشاره می کند که شدت کاهش هزینه ها بر اثر کاهش حجم فعالیت، کمتر از شدت افزایش هزینه ها در اثر افزایش حجم فعالیت است که این موضوع، از یک سو می تواند احتمال زیان ده بودن شرکت در سال آتی را افزایش دهد و از سوی دیگر، این متغیر موجب افزایش حق الزحمه حسابرسی در شرکت ها می شود؛ بنابراین هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیر چسبندگیِ هزینه ها بر احتمال زیان ده بودن شرکت در سال آتی و حق الزحمه حسابرسی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. جامعه آماری این پژوهش، شامل 101 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 1392 تا 1399 می باشد. برای آزمون فرضیه های پژوهش از رگرسیون لجستیک و رگرسیون خطی چندگانه براساس داده های تابلویی (الگوی اثرات تصادفی) استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که چسبندگیِ هزینه ها بر احتمال زیان ده بودن شرکت در سال آتی تاثیر مثبت و معناداری دارد؛ همچنین، چسبندگیِ هزینه ها بر حق الزحمه حسابرسی تاثیر مثبت و معناداری دارد.

تغییرات مثبت در نگهداشت وجه نقد منجر به افزایش اندوخته نقدی شرکت می شود که این موضوع می تواند منجر به افزایش تغییرات مثبت در اعتبار تجاری (افزایش اعتبار تجاری) گردد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی ارتباط بین اعتبار تجاری، نگهداشت وجه نقد و رقابت بازار محصول در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. برای آزمون فرضیه های پژوهش از مدل رگرسیون خطی چندگانه براساس داده های تابلویی دارای الگوی اثرات ثابت استفاده گردیده است. نتیجه بررسی 140 شرکت (980 مشاهده) پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 1393 تا 1399 حاکی از آن است که بین تغییر در نگهداشت وجه نقد و تغییر در اعتبار تجاری ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر، در شرکت هایی که تغییرات در نگهداشت وجه نقد بیشتر بوده است، سطح تغییر در اعتبار تجاری نیز بالاتر بوده است. یافته های پژوهش نشان داد که قدرت مالی اثر مثبتی بر رابطه بین تغییر در نگهداشت وجه نقد و تغییر در اعتبار تجاری دارد. به عبارتی، در شرکت هایی که قدرت مالی بالاتری داشته اند، رابطه بین تغییر در نگهداشت وجه نقد و تغییر در اعتبار تجاری تقویت می شود. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد که قدرت بازار، تاثیر مثبتی بر رابطه بین تغییر در نگهداشت وجه نقد و تغییر در اعتبار تجاری دارد. به عبارت دیگر، در شرکت هایی که قدرت بازار بیشتری داشته اند، رابطه بین تغییر در نگهداشت وجه نقد و تغییر در اعتبار تجاری تشدید می شود. همچنین یافته های پژوهش نشان داد که سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه تاثیر مثبتی بر رابطه بین تغییر در نگهداشت وجه نقد و تغییر در اعتبار تجاری دارد؛ یعنی، در شرکت هایی که مخارج تحقیق و توسعه وجود داشته است، رابطه بین تغییر در نگهداشت وجه نقد و تغییر در اعتبار تجاری تقویت می شود.