سلمان مرادى

در سه دهه اخیر، هنر عمومى و ظهورش در قلمرو همگانى توجه بسیارى از هنرمندان و متخصصان زمینه هاى مرتبط با این مقوله را، از قبیل طراحان و برنامه ریزان شهرى، معماران، جغرافیدانان، جامعه شناسان و سیاستمداران به خود جلب کرده است. یکى از مهمترین سئوالات مطرح در مورد هنر عمومى این است که آیا هر اثر هنرى با حضورش در قلمرو همگانى و فضاى بازِ در دسترس عموم به یک اثر هنر عمومى تبدیل مى شود یا خیر. از آنجا که اصول هنر عمومى نیز مانند دیگر پدیده ها با گذر زمان دچار تحول شده است، یکى از راه هاى ایجاد زمینه براى پاسخ به این سئوال، بررسى روند شکل گیرى و تکامل این پدیده و پایه هاى نظرى آن است. این مقاله با معرفى سال هاى آغازین دهه 1990 میلادى به عنوان دوره تحول پارادایم و مبانى نظرى هنر عمومى، دوران تکامل هنر عمومى معاصر را به فرآیندى با دو مرحله کلى تقسیم بندى مى کند: دوره اول از آغاز دهه 1960 م. تا آغاز دهه 1990 م. که در این دوره هنر عمومى معاصر خاصیتى هنرمند مدار دارد و دوره دوم که از دهه 1990 م. شروع مى شود و مبناى نظرى آن معرف فرآیند شکل گیرى اثر هنر عمومى در بستر هاى اجتماعى است. با توجه به بررسى هاى صورت گرفته، در پایان این مقاله تعریفى از هنر عمومى معاصر ارائه شده است.