حامد ملانوری شمسی

تعریف واحد و جامعی از خانواده که همه ی صاحب نظران بر آن اجماع داشته باشند وجود ندارد؛ در عین حال قدر متقن آن است که خانواده کوچک ترین و در عین حال مستحکم ترین واحد اجتماعی محسوب می شود. استحکام خانواده امروز دستخوش بسیاری از تحولات از جمله تحولات فن آورانه است. فضای مجازی، بستر شکل گیری انبوهی از تغییرات در خانواده شده است. کمتر خانواده ای، خاصه در دوران اوج بیماری کرونا، در جهان از تعامل با بستر فضای مجازی جا مانده است. تحقیق حاضر پژوهشی کیفی است که با روش تحلیل مضمون، به گونه شناسی خانواده های ایرانی در دوران شیوع بیماری کرونا با فضای مجازی پرداخته است. مبنای اصلی تحلیل در این تحقیق، توجه به مسئله ی «گفتمان» در زمینه ی خانواده است و تحوّل در گفتمان خانواده در واقع به معنای تحوّل در ساختارها، کارکردها و قوانین خانواده است. یافته ها : مهم ترین گفتمان های مورد تأکید در این پژوهش گفتمان «خانواده ی ایرانی-اسلامی» به عنوان گفتمان مبنا و گفتمان «خانواده ی غربی» به عنوان گفتمان تأثیرگذار بر گفتمان مبنا است. همچنین، سه گفتمان خانواده ی سنتی، خانواده ی کاربرِ پیرو و خانواده ی کاربرِ فعال قابل شناسایی هستند. نتایج : بسط عدالت برای پوشش ضعف های گفتمان خانواده سنتی در گسترش سواد رسانه ای و پوشش کاستی گفتمان خانواده کاربر پیرو در بسط فرهنگ رسانه ای است. گفتمان خانواده ی کاربر فعال نیز نیازمند رویکردهای حمایتی- توسعه ای است.