زهرا مختاری نیا

هر نوع سیاست گذاری اجتماعی مستلزم شناسایی دقیق موضوع است. ایران در طی دهه های مختلف سیاست های متفاوتی در ارتباط با کنترل جمعیت اتخاذ و اجرا نموده است. این سیاست ها و اقدامات و برنامه های مرتبط با آن ها تاثیرات و پیامدهای بسیار عمیقی بر خانواده و سلامت اعضای این کوچک ترین واحد اجتماعی و بالاخص زنان داشته است. هدف این پژوهش، شناسایی سیاست های نظام جمهوری اسلامی در خصوص جمعیت و پیامدهای آن بر بارداریِ ناخواسته زنان می باشد. روش این پژوهش، نظریه داده بنیاد می باشد که اطلاعات مورد نیاز آن از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافت با 23 نفر از مشارکت کنندگانی که سابقه بارداری ناخواسته را داشتند به دست آمده است. شیوه انتخاب مشارکت کنندگان، هدفمند و در دست رس و تعیین تعداد آن ها با رسیدن به مرحله اشباع، تعیین شد. از مجموع 850 داده خام، 452 مفهوم، 47 خرده مقوله و 15 مقوله اصلی از داده های اولیه استخراج شد. در نهایت دو پدیده محوری " نارضایتی از مداخله جویی دولتی" و " پشیمانی"، و پدیده انتخابی "بارداری های تحمیلی" به عنوان پدیده اصلی که بقیه مقولات را پوشش می داد، انتخاب شد. نتایج پژوهش نشان داد که مهم ترین عوامل بوجود آوردن بارداری های تحمیلی در مشارکت کنندگان، تحمیل هزینه های جلوگیری به زوجین می باشد. شرایط مداخله گر این پدیده "فقر و گرانی" می باشد. استراتژی های مشارکت کنندگان عبارت بود از درخواست بسته های حمایتی خاص و سرکوب خواسته ها که پیامد های این پدیده، فشار بر قشر کم درآمد و نارضایتی می باشد.