روناک شوکتی

توزیع فضایی فرسایش آبکندی و تحلیل حساسیت پذیری آن نقش مهمی در برنامه ریزی محیطی ایفا می​کند. از این رو، در این مقاله، روش آماری رگرسیون لجستیک برای تحلیل حساسیت پذیری فرسایش آبکندی در منطقه صلوات آباد استان کردستان مورد استفاده قرار گرفت. متغیرهای لیتولوژی، کاربری و پوشش اراضی و توپوگرافی مشتمل بر شیب، جهت دامنه، شکل دامنه، فاکتور طول دامنه، شاخص قدرت رود و شاخص رطوبت توپوگرافی، جهت آنالیز مورد استفاده قرار گرفتند. لایه فرسایش آبکندی به صورت پلیگونی ترسیم و سپس به لایه نقطه​ای تبدیل گردید. از داده​های نقطه​ای به صورت تصادفی نمونه​گیری شد. 70 درصد نمونه​ها به صورت آموزشی بوده و برای تهیه مدل مورد استفاده قرار گرفتند. 30 درصد نمونه ها هم جهت اعتبارسنجی مدل به کاربرده شدند. ضرایب هریک از متغیرهای مستقل در نرم افزار SPSS تعیین گردیدند. با اعمال هر یک از ضرایب در لایه های اطلاعاتی، نقشه نهایی فرسایش آبکندی، در پنج طبقه حساسیت حاصل گردید. اعتبارسنجی داده​ها با استفاده از آمارهای مختلف کای اسکوئر و ترسیم منحنی ROC مورد ارزیابی قرار گرفت. مساحت زیرمنحنی AUC معادل 79/0 محاسبه گردید که نشان دهنده تطبیق خوب مدل، جهت پیش بینی نقاط حساس به فرسایش آبکندی در منطقه است.  

یکی از مهمترین منابع هر کشوری خاک می باشد. امروزه فرسایش خاک و تولید رسوب معضلی است که روزبه روز روند افزایشی پیدا می کند و موجب از دست رفتن خاک سطحی دامنه ها، انباشت رسوب در مخازن سدها،رسوب گذاری در کانال ها و خسارت هنگفت به اقتصاد کشور می شود. در این تحقیق گالیهای منطقه صلوات آباد- بیجار که یکی از سرشاخه های قزل اوزن و سفیدرود می باشد، مورد تحقیق و مطالعه قرار گرفت. با استفاده از نقشه برداری زمینی ابعاد گالی های بر روی زمین اندازه گیری شد. پارامترهای شیب، عرض، عمق، نسبت عرض به عمق، زاویه کف کانال و شکل گالی از مقاطع عرضی برداشت شده محاسبه گردید. سپس داده های مذکور با استفاده از نرم افزار spss خوشه بندی شدند  و با آنالیز واریانس تأثیر هر متغیر در خوشه ها مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.بر اساس خوشه بندی انجام شده گالی ها در سه خوشه تقسیم بندی شدند.نتایج آزمون همگنی نشان میدهد که از بین عوامل مختلف فقط شیب در خوشهبندیگالی- های منطقه تأثیرگذار بوده است و بقیه پارامترها به عنوان عامل مستقیم در گالیها تأثیرگذار نبوده اند.برای بررسی تفاوت یا عدم تفاوت هر یک از متغیرها با سنگ شناسیمنطقه از آزمون یومن ویتنی استفاده شد که از پارامترهای فوق عامل شیب و عمق گالی تفاوت معنیداری را با سنگشناسی نشان میدهند. همچنین تفاوت بین تعداد گالیهای محدوده مورد مطالعه با فاکتورهای شکل دامنه، کاربری اراضی، شیب و جهت دامنه با استفاده از آزمون کروسکال-والیس مورد بررسی قرار گرفت، نتایج این آزمون نشان داد که بین تعداد گالیها با عامل های نامبرده در سطح معنی داری 0/05 تفاوت مشخصی وجود دارد.