علی ظفر محبی

نگاهی هرچند گذرا به کتب مختلف تفسیری، گویای این واقعیت انکارناپذیر است که هر یک از آنها با گرایش، روش و دیدگاه خاصی تدوین یافته اند و این امر سبب فاصله و اختلاف معنادار میان این تفاسیر گردیده است؛ به گونه ای که در برخی موارد تفسیرهای صورت گرفته از یک آیه، در مقابل هم قرار داشته و با همدیگر متناقض می باشند. پرسش اصلی این است که چه عاملی باعث چنین اختلاف تفسیری گردیده است؟ این تحقیق، مبتنی بر یکی از پارادایم های مطرح شده در بحث «تعیین اجتماعی معرفت» و نیز بهره گیری از نظریه اعتباریات، همچنین استفاده از روش تحلیلی-توصیفی؛ سعی در اثبات این فرضیه دارد که اختلاف و تفاوت دیدگاه ها در تفسیر، متأثر از تعیّن های اجتماعی است. به عبارت دیگر، برداشت های تفسیری متأثر از شرایط، زمینه ها و واقعیت های اجتماعی جامعه مفسِّر است. از این رو ضمن پرداختن به مباحث نظری، موضوعاتی نیز گواه بر تأثیرپذیری تفسیر از تعین اجتماعی بیان شده است.