مهران شیرازی

پس از فروپاشی رژیم بعث عراق این کشور به دورانی گام نهاد که مهم ترین ویژگی آن به قدرت رسیدن بازیگران داخلی جدید در ساختار سیاسی است. با توجه به تغیرات پیش آمده در کشور عراق پس از سال ۲۰۰۳، شیعیان که در طول تاریخ عراق در موضع ضعف قرار داشتند توانستند نفوذ قابل توجهی در ساختار دولت عراق به وجود آورند. هدف اصلی از انجام این پژوهش عبارت است از بررسی روند مشارکت شیعیان عراق در ساختار قدرت سیاسی این کشور از 2003 تاکنون و تاثیر آن بر نفوذ منطقه ای ایران است. سوال اصلی رساله این است که مشارکت شیعیان عراق در ساختار قدرت سیاسی این کشور از 2003 تاکنون چگونه بوده و تاثیر آن بر نفوذ منطقه ای ایران تا چه اندازه حائز اهمیت است؟ این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی و براساس منابع کتابخانه ای نگاشته شده است. نتایج مقاله نشان می دهد که ساختار قدرت سیاسی در عراق بعد از 2003 زمینه کنشگری شیعیان عراق را در کنار سایر گروه ها فراهم کرده است. شیعیان عراق از تاثیر گذارترین گروه های سیاسی در عرصه سیاسی عراق خواهند بود. پیوند فرهنگی و مذهبی شیعیان ایران و عراق می تواند ابزارهای نرم نفوذ منطقه ای ایران را تسهیل نماید.

یکی از مهم ترین مشخصات جغرافیای سیاسی در قرن بیست و یکم اهمیت یافتن جریانات فروملی و فراملی فرهنگی هویتی، فرهنگی و مذهبی میان ملت ها است. ایران و عراق دو کشور همسایه در منطقه جنوب غرب اسیا هستند که دارای پیوندهای فرهنگی، دینی، جغرافیایی، قومی و اقتصادی دیرینه ای هستند که مهم ترین مولفه این پیوند مذهب تشیع است. بعد از سقوط صدام و رهایی از محدودیت های دوران حاکمیت بحث شیعیان کم کم در حال بازیابی نفوذ و جایگاه واقعی خود در عراق هستند که این مساله می تواند تاثیرات منطقه ای مهمی برای نفوذ فرهنگی ایران داشته باشد. هدف این مقاله بررسی روند مشارکت شیعیان عراق در ساختار قدرت سیاسی این کشور از 2003 تا 2008 و تاثیر آن بر نفوذ منطقه ای ایران است. سوال اصلی مقاله این است مشارکت شیعیان در ساختار قدرت سیاسی عراق چگونه نفوذ منطقه ای ایران را مستحکم تر نموده است؟ فرضیه پژوهشگران مقاله این است که ارتباطات و اشتراکات فرهنگی و دینی و فومی میان ایران و عراق پتانسیل بی نظیری را برای نفوذ عمدتا فرهنگی ایران در منطقه فراهم کرده است. روش این مقاله توصیفی تحلیلی است. نتایج مقاله نشان می دهد که صرف فراهم شدن بسترهای همگرایی شیعیان عراق و ایران بعد از 2003 میلادی و سقوط رژیم بعث جریانات فروملی و فراملی گسترده ای را بین عراق و ایران به وجود آورد که مشارکت شیعیان در ساختار قدرت سیاسی عراق نیز این همگرایی را مستحکم و آرمان های انقلاب اسلامی ایران را در عراق و منطقه نافذتر خواهد کرد.