سید یوسف میرپادیاف

امروزه یکی از معضلات مهم شهر نشینی روند رو به رشد تولید زباله است و کاهش تولید پسماند وشیوه دفع مناسب امری ضروری است. امر جمع آوری، دفع، بازیافت و اصولا مدیریت مواد زاید جامد در ایران با توجه به نوع و کیفیت زباله های ایران تفاوت فاحشی با سایر کشورهای جهان دارد، لذا بکارگیری هر گونه تکنولوژی بدون شناخت مواد و سازگاری عوامل محلی کار ارزنده ای نیست. مدیریت مناسب مواد زائد جامد شهری به عنوان یکی از مهمترین مسائل زیستمحیطی در سراسر جهان مطرح میباشد. مشکلات زیست محیطی و بهداشتی به وجود آمده بر اثر عدم مدیریت صحیح پسماند شامل افزایش بیماری، ازدیاد حیوانات ولگرد، آلودگی هوا، آب، زمین و غیره است. لذا با توجه به اهمیت موضوع در این مقاله سعی شده است تا مدیریت پسماند با تاکید بر شیوه های جمع آوری و استانداردهای دفع زباله های شهری بیان گردد.

پسماندها از ابتدای خلقت بشری همواره همراه انسان بوده و هستند و با پیشرفت علوم و فنون و گسترش فناوری هم از نظر نرم افزاری و هم از نظر سخت افزاری اشیاء و وسایلی چه در حین تولید و چه پس از مصرف به نظر اضافه و زاید تلقی می شود که همواره ذهن انسانها را به خود مشغول کرده است. ابتدا مواد زاید و ضایعات به دلیل توان بالای پالایندگی طبیعت و مکانیسم های طبیعی و ساده بودن پسماندها بدلیل سادگی مواد و کالاهای مورد استفاده بسادگی و پس از گذشت مدت زمان مشخص و قابل قبول و در شرایط محیطی طبیعی مضمحل شده و خطری را برای به صورت کل و جزء در برنمی داشت. به تدریج و با همه گیری و گسترش شهرنشینی به ویژه در قرون اخیر و تنوع محصولات مورد استفاده و پیچیدگی محصولات به ویژه پس از اکتشاف و استخراج نفت و فرآورده های آن و پتروشیمی مواد پلاستیکی به ویژه از تنوع بالایی برخوردار شده اند و غالباً برای بسته بندی با استفاده در ساختار محصولات مختلف بکار برده می شوند. در راستای تقسیم کار و بوجود آمدن نهاد بلدیه و سپس شهرداری در ایران وظیفه تمیز نمودن معابر و جمع آوری ضایعات و پسماندهای شهروندان بر عهده این نهاد قرار داده شده است. شهرداری از ابتدای تشکیل و قبل از آن بلدیه، وظیفه جمع آوری زباله ها را از سطح شهر داشته و تا به امروزه با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده است که بعضی از آنها پیوسته با مدیریت شهری همراه بوده است و به نظر می رسد که حل آن نیازمند برنامه ریزی اساسی و پیگیری مستمر و فرهنگ سازی و آموزش مستمر و مدیریت واحد می باشد. مدیریت پسماند دارای پیچیدگی های مشخص نامعینی می باشد. یکی از پسماندهایی که در حوزه شهری تولید آن ناگیزیر به نظر می رسد. پسماندهای غیرعادی به ویژه پسماندهای پزشکی می باشد که با وجود استقرار مراکز بهداشتی و درمانی متعدد با مدیریت های مختلف و متعدد راهبردی دفع ایمن و بهداشتی این نوع زایدات با نقطه مطلوب فاصله زیادی دارد.