حجت الله علایی

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر استرس محدودیت حرکتی بر یادگیری و حافظه فضایی رت های نر پیر و جوان بود. تعداد 24 رت نر نژاد ویستار از پژوهشکده رویان اصفهان در دو گروه سنی سه ماهه (جوان) و 12 ماهه (پیر) انتخاب شدند و براساس وزن در چهار گروه شش تایی تقسیم شدند. پس از یک هفته سازگاری با محیط لانه و تردمیل، هر گروه با توجه به برنامه خاص خود شامل، گروه استرس محدودیت حرکتی (روزی دو ساعت به مدت هفت روز) و گروه کنترل به تمرین پرداختند. برای اندازه گیری میزان یادگیری و حافظه فضایی از آزمون مازآبی موریس استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از تحلیل واریانس دوطرفه انجام شد. نتایج نشان داد که استرس محدودیت حرکتی، یادگیری رت های پیر و جوان را تخریب می کند؛ اما بر حافظه فضایی آن ها اثر معناداری برجای نمی گذارد؛ به طوری که یادگیری رت های جوان دراثر استرس در مقایسه با رت های پیر کمتر تخریب می شود. نتایج حاصل از پژوهش به ت أ ثیر منفی استرس محدودیت حرکتی به ویژه در یادگیری اشاره دارد.

سالمندی، دوره ای است که علاوه بر مشکلات جسمی با اختلالات رفتاری، شناختی و حرکتی همراه است و تمرین استقامتی می تواند این اختلالات را به وسیله افزایش بیان برخی فاکتورها بهبود بخشد. هدف از انجام مطالعه حاضر، بررسی تأثیر 12 هفته دویدن استقامتی روی نوارگردان (هفته ای پنج روز با سرعت 20 متر بر دقیقه) بر بیان ژن PGC-1α ، BDNF ، یادگیری و حافظه در هیپوکمپ رت های سالمند بود. رت ها به صورت تصادفی به سه گروه سالمند، سالمند- تمرین و جوان تقسیم شدند. پس از پایان برنامه تمرینی، هیپوکمپ جدا شد و برای تخلیص RNA ، در فریزر 80- نگهداری شد. بیان ژن ازطریق آنوای یک طرفه و آزمون آزمون میز آبی موریس با استفاده از آنوای یک طرفه با اندازه های تکراری تحلیل شد. یافته ها نشان داد که یادگیری و حافظه فضایی در گروه سالمند نسبت به گروه جوان کاهش یافتند و تمرین این نقص را بهبود بخشید. همچنین، تمرین سبب شد که بیان PGC-1α و BDNF در گروه سالمند افزایش یابد؛ به نحوی که بین گروه سالمند- تمرین و جوان در بیان این دو فاکتور تفاوت معنادار وجود نداشت (05/0 P ˂ )؛ بنابراین، با توجه به نقش PGC-1α و BDNF در محافظت از نورون ها، به نظر می رسد که فعالیت استقامتی بر اختلالات ناشی از سالمندی تأثیری پیشگیرانه داشته باشد.