محمدهادی متولی حقیقی

بیان مسئله: در ایران امروز باتوجه به عدم هماهنگی جداره ها، مسئله نماهای شهری و نقش آنها در راستای هویت بخشی به کالبد شهر بسیار پررنگ شده است. ازآنجایی که این نماها نقشی اساسی در انتقال فرهنگ مردم شهر و تقویت سیمای شهری ایفا می کنند، بررسی ویژگی های آنها و تدوین اصول طراحی بر مبنای آن امری مهم می نماید. دراین بین بررسی و شناخت جداره های تاریخی در هر دوره که بخشی جدایی ناپذیر از حافظه شهر، فرهنگ و هویت آن می باشند و واکاوی مؤلفه های مؤثر بر طراحی آنها ما را هر چه بیشتر در تحقق این امر یاری می رساند. هدف مقاله: تحقیق حاضر با فرض وجود شاخص های کالبدی مشترک میان جداره های دو خیابان با بیشینه اهمیت تاریخی از دوره های تاریخی قاجار و پهلوی، به دنبال یافتن اصول طراحی مشترک میان آنها بوده، تا بدین وسیله بتواند راهگشای تدوین الگوهایی هماهنگ برای حفظ تداوم هویت تاریخی جداره های شهری برای ساخت وسازهای آینده باشد. روش تحقیق: بدین منظور با استفاده از روش تحقیق تحلیلی-توصیفی، اکتشافی و با روش مقایسه ای و نیز بر اساس مطالعات میدانی به صورت مشاهده مستقیم و حضور نگارندگان در بالا و پایین خیابان مشهد و نیز تربیت تبریز به همراه مطالعات کتابخانه ای به بررسی تطبیقی جداره های تاریخی مذکور که به ترتیب متعلق به اواخر دوره قاجار (اوایل پهلوی) و پهلوی اول می باشند، پرداخته، وجوه افتراق و اشتراک آنها را شناخته و ویژگی های کالبدی آنها را تبیین می نماید. نتیجه گیری: چنین نتیجه می شود که نماهای این دو جداره از منظر خط زمین، شکل و زمینه، عرض قطعات، کنسول، روزنه ها، تقسیمات افقی و عمودی، الحاقات، علائم و تابلوها شباهت های بسیاری با یکدیگر داشته اما تفاوت کلی آنها در خط آسمان، مصالح، تفاوت در ارتفاع ساختمان ها و بالاخص تزئیناتشان می باشد.