ناهید شیرپور

خرافه و خرافه گرایی از جمله آفت های فکری، فرهنگی و اعتقادی است که به صور مختلف در عرصه های گوناگون زندگی انسان ظهور و نمود یافته است. اسلام با خرافه و خرافه پرستی مبارزه شدیدی را آغاز کرد و راه هایی را در پیش گرفت که همراه با موفقیت بود. قرآن و سنت به عنوان دو منبع اصیل اسلامی به انسان دستور داده که از آنچه خدا نازل کرده پیروی کنند، و هیچ فردی حق ندارد بدون علم سخنی بر زبان بیاورد تا از اوهام و عقاید باطل در امان ماند، و راه حقیقت را در پیش گیرد. از این رو در این پژوهش تلاش شده با تدبر و تعمق در آیات و روایات اهل بیت علیهم السلام و با تکیه به روش توصیفی و تحلیلی راهکاره های مقابله با خرافه گرایی تبیین و مورد بررسی قرار گیرد. پژوهش در آیات و روایات این نتایج را به دست می دهد، اگر انسان در شیوه زندگی خود مؤلفه های چون عقل وخرد ورزی، توجه به فطرت،علم ودانش، آزادی بیان و اندیشه، دعوت انبیاءبه نگهبانی دین داشته باشد، همچنین از علما و رهبران آگاه و عالم دینی تبعیت کند هرگز گرفتار خرافه نمی شود و شیوه زندگی خود را بر اساس آموزه های اسلام پایه گذاری خواهد نمود.

خودکنترلی مدیریت بر خویشتن است که انسان به وسیله آن، ملزم به انجام یا ترک برخی امور، یکی از مؤلفه های مؤثر در رسیدن به آرامش روان است. خویشتنداری زندگی را متعادل، صبر را زیاد و رابطه با معبود را مستحکم کرده و در نهایت به زندگی رنگ آرامش خواهد داد. با توجه به وقوع حوادث طبیعی و به وجود آمدن مشکلات روحی –روانی در بین آسیب دیدگان بررسی نقش خود کنترلی دینی برای رسیدن به آرامش روحی و روانی افراد ضرورت دارد. هدف از تحقیق حاضر دستیابی به عوامل خود کنترل دینی و کاهش آسیب های حوادث طبیعی است. دستاوردهای به دست آمده از تحقیق عوامل خودکنترلی دو دسته شناختی و رفتاری است. بعضی از عوامل شناختی خداشناسی و ایمان، نصرت و یاری خداوند، اعتقاد به قضا و قدر الهی و توکل و از عوامل رفتاری تقوی دینی، صبر و دعا بررسی شده است. جمع آوری مطالب در این تحقیق به روش کتابخانه ای بوده و از منابع معتبر اسلامی استفاده شده است.

از آن جای که بصیرت انسان را از غفلت بیدار می کند و مانند سپری در هنگام آفات و مواقع خطرناک از انسان محافظت می کند در آموزه های دینی لازمه رشد و تعالی فرد و جامعه انسانی معرفی شده است. بصیرت هدیه آسمانی و یکی از مهمترین پیام های قرآن برای انسان هاست که در پرتو آن فرد بصیر حقایق و باطن اشیاء را دیده و بر اساس آن زمینه تشخیص حق از باطل، انتخاب راه درست از غلط برای انسان فراهم می گردد. بنابراین در این تحقیق سعی بر آن شده که ابتدا مفهوم شناسی بصیرت، سپس جایگاه و اهمیت بصیرت، آثار بصیرت و در ادامه موانع بصیرت مورد بررسی قرار گیرد.

یکی از ویژگی هایی که خداوند به صورت فطری و بالقوه در وجود انسان نهاده و به وسیله آن او را از سایر موجودات متمایز کرده است، بهره مندی از قوه تفکر است، اما در جهان امروزکه علم وفناوری از ذهن انسان پیشی گرفته، انسان نیازمند پیمودن راهی ویژه برای تفکر است. این نوع از تفکر، تفکر خلاق است که شخص با تلفیق مهارت های حل مسئله و تصمیم گیری، از افکار نو بهره مند می شود و قدرت کشف و انتخاب راه حل های جدید را پیدا می کند. باید گفت هر کسی توانایی این نوع تفکر را دارد که از طریق تکرار و تمرین و ممارست، و براساس تعلیم و تربیت به آن دست یابد. با توجه به اینکه نظام تعلیم و تربیت هر کشوری از اهمیت خاصی برخوردار است واگر نظام تعلیم و تربیت کیفیت بهتری داشته باشد باعث رشد هم جانبه شخصیت انسان برای رسیدن به حق و پیشرفت کشور می شود. که در ارتباط با این موضوع کتابی با عنوان تفکر خلاق در منابع اسلامی ازسید نور الدین محمودی و مقالاتی مانند تفکر خلاق، مبنای شیوه های آموزشی پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) از سید حسام حسینی، تفکر خلاق وباروری آن در سازمان های آموزشی از سید محمد میرکمالی، تفکر خلاق؛ ضرورت ها، راهکارها و پیامد های آن از غلامعلی طبرسا نگاشته شده است اما در آثار بررسی شده موضوعی با این عنوان یافت نشده است لذا در این مقاله کوتاه سعی شده که به صورت توصیفی و تحلیلی وبه روش کتابخانه ای به بررسی روش های تفکر خلاق در تعلیم و تربیت بر مبنای سیره نبوی پرداخته شود.