امیر کیوان آرا

هدف: هدف نوشتار حاضر نوع شناسی رفتار سازمانی کارکنان خشنود سازمانهای فرهنگی بر اساس ابعاد باورمندی و انواع رفتار فردی است. طراحی/ روششناسی/ رویکرد: جامعه هدف کارکنان سازمانهای فرهنگی کشور بودند که در راستای تحقیق، کارکنان سازمانهای فرهنگی 4 استان، شامل 2750 نفر به منزله جامعه آماری انتخاب شدند و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 243 نفر محاسبه شد. شیوه پژوهش آمیخته و نمونه گیری مرحله کمی تصادفی و ابزار آن، پرسش نامه های باورمندی محقق ساخته، رضایت سنجی مینه سوتا (2000) و رفتار پویای اشفورد و بلک (1996) بود. بر این اساس، ابتدا نمونه ها در 4 گروه تفکیک شد و سپس با 34 نفر از آن ها مصاحبه شد. نمونه گیری مرحله کیفی، هدفمند و جمع آوری داده ها، به کمک مصاحبه نیمه باز بر اساس رهیافت نئوپوزیتیویستی و تحلیل داده ها به شیوه کدگذاری باز انجام شد. ضمناً روایی و پایایی ابزار فاز کمی پژوهش مطلوب بود و به کمک قابلیت اعتبار، انتقال، اتکاء، تأیید و ره آورد، اعتماد و پایایی مصاحبه ها اثبات شد.   یافته های پژوهش: نتایج نشان داد در بین کارکنان خشنود، نمونه های باورمند، دارای احساس عزت نفس و رفتارهای فرانقشی هستند، اما گروهی تمایل شدید به انزوا و گوشه گیری دارند. در مقابل، کارکنان ناباورمند ضمن ترس و تسلیم و تعلق سالوسانه سازمانی، به سازوکارهای دفاعی چون پاره سازی، واکنش وارونه، تخیل اسکیزوئیدی و فرونشانی متوسل می شوند. محدودیتها و پیامدها: از جمله محدودیت های این پژوهش مقطعی بودن آن است. قطعاً تحقیقات طولی، غنای بیشتر نتایج را درپی خواهد داشت. پیامدهای عملی: چارچوب پیشنهادی به مدیران و برنامه ریزان سازمان های فرهنگی کمک میکند ضمن شناخت دقیق کارکنان خشنود سازمان و پیش بینی رفتار آنها، علل ایجابی آن را درک و در برنامه ریزی ها لحاظ کنند. ابتکار یا ارزش مقاله: ارائه مدل سنجش باورمندی سازمانی، شیوه تلفیق داده های کمی و کیفی و نیز فراهم کردن چارچوبی برای بررسی سطح باورها و نوع رفتار فردی کارکنان سازمانها از ابتکارات این پژوهش است.

هدف پژوهش حاضر نوع شناسی رفتار سازمانی کارکنان ناخشنود سازمان های فرهنگی براساس ابعاد باورمندی و رفتار است که از منظر هدف، کاربردی از لحاظ شیوه گردآوری داده ها، آمیخته و از نظر راهبرد تحلیل، هرمنوتیک پدیدارشناسی و تکنیک کدگذاری باز است. نمونه گیری مرحله کمی تصادفی و ابزار مورد استفاده، پرسشنامه های باورمندی محقق ساخته، رضایت سنجی مینه سوتا (2000) و رفتار پویای اشفورد و بلک (1996) بود. در فاز کیفی نمونه ها هدفمند انتخاب و از مصاحبه نیمه باز براساس رهیافت نئوپوزیتیویستی استفاده شد. مطلوبیت ابزار فاز کیفی با استفاده از قابلیت اعتبار، انتقال، اتکای، تأیید و پایایی هم زمان، ره آورد و مشاهده اثبات شد. همچنین محاسبات آماری نشان داد ابزار کیفی از روایی و پایایی مطلوب برخوردار است. لذا، ابتدا ابزار کمی در اختیار 291 نفر نمونه قرار گرفت که از این تعداد 275 مورد تکمیل و بررسی های اولیه نشان داد، 130 نمونه حائز ویژگی های پژوهش هستند. بنابراین، در گروه های «باورمند فعال»، «باورمند منفعل»، «ناباورمند فعال» و «ناباورمند منفعل» طبقه بندی و سپس در فاز کیفی با 36 نمونه شاخص هر گروه مصاحبه و یافته ها نشان داد، کارکنان ناخشنود اگرچه دارای آوای سازنده سازمانی از نوع دگرخواهانه هستند، اما به دلیل درک نفاق و بی عدالتی گسترده سازمانی و نقض قرارداد روان شناختی، ضمن انتظار برای ظهور منجی، دچار احساس نبودن عزت نفس، ترور شخصیت و فلات زدگی محتوایی شغلی گشته و علی رغم توانایی رهبری افکار عمومی، به دلیل افول مشروعیت سازمان اقدام به انزوا و گوشه گیری تعمدی - تدافعی کرده و بدون احساس گناه دست به تخریب سازمان و رفتارهای منافقانه و ضد تولید پنهان کارانه می زنند.