محمدجواد حسن زاده

قطعا فضائل و مقامات حضرت خدیجه(س) بدون اسباب و علت نمی تواند باشد.عقل و عنایات و الطاف الهی ،ریشه فضائل و مقامات اوست. ایمان خدیجه (س)به پیامبر اکرم(ص)و انتخاب او به عنوان همسر آینده، در کنار درایت و لطف الهی نقش تعیین کننده ای در فضائل و مقامات خدیجه سلام الله علیها دارد. این همه تجلیل و بزرگداشت از مقام خدیجه(س)ما را برآن می دارد که اندکی پیرامون شخصیت خدیجه (س)سخن بگوییم و شاخصه هایی که خدیجه (س)را به چنین مرتبه ای رسانده است برشماریم.

پژوهش حاضر با تأکید بر ضرورت توجه به بحران زیست محیطی و با رویکردی نقادانه به مهم ترین ریشه های نگرشی ایجاد این بحران پرداخته است. «شعور اختصاصی انسان»، «آموزه های تحریف شده تورات و انجیل و برداشت های ناروای از آن»، «اصالت بخشیدن به حقوق انسان» و «دوری از آموزه های فطری اسلامی» جزء این ریشه ها است. این پژوهش با شیوه داده پردازی کتابخانه ای و با روشی توصیفی تحلیلی بهترین راه برون رفت از این بحران را براساس معارف دینی، «توجه به مبانی نگرشی صحیح» و «نگرش مسؤلانه اخلاقی» انسان در مواجهه با محیط زیست می داند. این نگرش بر پایه «باور به وجوب احترام به گیاهان و حیوانات»، «باور به اعتدال در استفاده از محیط زیست»، «باور به ارزش ذاتی و حیات عمومی» و «باور به مسئولیت پذیری توأم با امانت داری»، شکل می گیرد. در این نگاه محیط زیست علاوه بر قداست ذاتی، دارای قداست ابزاری و جهت نیل به کمال بشری است که نباید با آن به هرگونه برخورد نمود.

مساله این مقاله بررسی مصادیق اخلاقیِ فضیلتِ عدالت «با رویکرد تحلیل تربیتی آیات الاحکام» در آیات مربوط به قصاص است. ما ضمن بررسی ارتباط میان دو حوزه اخلاق و فقه در بستر تعامل شبکهای آیات مربوط به قصاص با تکیه بر روش تفسیری آیه به آیه و نیز مراجعه به منابع تفسیری مساله تحقیق را پی گرفتهایم هدف این تحقیق نشان دادن تأثیر قابلتوجه آموزههای اخلاق اسلامی در آیات فقهی و به صورت خاص در مسائل قصاص است. پشتیبانی اخلاقی از دستورات فقهی بر اساس آیات و شیوه تدریجی بیان آیات قصاص، دو محور تجلییافته این هدف بهشمار میآید. بر این اساس یافته های این پژوهش پس از استنباط آموزه اخلاقی "عدالت" در آیات قصاص، تبیین عدالت مورد نظر درسه شکل محوری است: «مساوات در کمیت»، «بخشش بعد از اثبات جرم» و «ملتزم بودن به مماثله در شئون اجتماعی و اعضای خاص». شیوه دادهپردازی مقاله حاضر کتابخانهای و روش بررسی محتوایی آن توصیفی- تحلیلی است.