سید جلال طباطبایی

این مطالعه به بررسی آزمون درجة ثبات شاخص ریسک سیستماتیک درطول زمان با توجه به اطلاعات در دسترس در بورس اوراق بهادار تهران می‌پردازد. بر این اساس ضریب بتا باتوجه به مدل بازار که توسط پرفسور شارپ(1963) ارائه شد محاسبه می‌گردد، ضریب بتا شیب خط رگرسیونی است که از طریق برقراری رگرسیون خطی ساده بین بازده شرکت و بازار بدست می‌آید. ما در این مطالعه از آزمون چاو که از روش تغییر ساختاری بهره می‌گیرد به بررسی ثبات ریسک سیستماتیک می‌پردازیم.

درپژوهش حاضر مدل همزمان پویا برای رفتار مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس ایران طراحی وارائه می شود.مبنای اصلی مدل مذکور بر محدودیت منابع و مصارف وجوه نقد در شرکتها می باشد.]چهار معادله ساختاری سرمایه گذاری ، استقراض ،تقسیم سود و انتشار سهام با استفاده از روش گشتاور تعمیم یافته سیستمی ضرایب مدل با دقت بالایی تخمین زده می شود.نتایج پژوهش نشان می دهد که تصمیمات سرمایه گذاری ،تامین مالی و تقسیم سود در شرکتها از همزمانی برخوردار و ارتباط متقابل بین آنها وجود دارد.مدیران شرکتها در شرایط محدودیت تامین مالی همواره باید در انتخاب گزینه های مصارف و منابع ارتباط آنها را درنظر داشته باشند،تااز از زیانهای ناشی از سرمایه گذاری غیر بهینه وهمچنین افزایش هزینه سرمایه شرکت اجتناب ورزند همچنین وجود سلسله مراتب تامین مالی در شرکتها برای سرمایه گذاری تایید می شود.

در ادبیات مالی شرکتی از سنجه های متفاوت سرمایه گذاری، برای بررسی رفتار سرمایه گذاری شرکتی، استفاده گسترده ای شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای بیست سنجه ی مختلف شرکتی مورد استفاده در ادبیات مالی وکاهش فاصله بین مفاهیم نظری موجود و تحلیل های مبتنی بردادهاست. با استفاده از داده های تابلویی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره 1384 الی 1396، بیست سنجه سرمایه گذاری متداول و مرسوم در حوزه مالی شرکتی از جنبه های اهمیت، میزان تلاطم و نوفه، محتوای اطلاعاتی موردبررسی و مداقه قرار می گیرد. برای بررسی فرضیه های تعریف شده از روش های تحلیل همبستگی، رگرسیونی گشتاور تعمیم یافته سیستمی و تحلیل روند استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی نشان می دهد، بعضی از سنجه های مختلف سرمایه گذاری همبستگی منفی با یکدیگر دارد و نوع سنجه بر نتایج پژوهش های مبتنی بر داده اهمیت دارد. آزمون تحلیل روند نشان می دهد سنجه های سرمایه گذاری ناخالص از تلاطم کمتری در روند خود نسبت به سنجه های سرمایه گذاری خالص برخوردار است. آزمون تحلیل محتوای اطلاعاتی نشان می دهد سنجه های سرمایه گذاری بر مبنای نقد از سنجه های تعهدی حاوی اطلاعات مفیدتری است. در جمع بندی کلی نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد، سنجه های سرمایه گذاری ناخالص بر مبنای نقدی بهترین عملکرد رفتار سرمایه گذاری را در بین سنجه های مختلف دارند؛ زیرا سنجه های مذکور نوفه کمتری داشته و اطلاعات ارزشی مرتبط بیشتری را ارائه می دهند.

هدف: از آنجا که پژوهشگران، در ادبیات مالی، برای مدل سازی مقادیر فرین به تحلیل داده ها توجه کرده اند و در بازارهای مالی نیز مدیران ریسک بازار به آن توجه می کنند، شناسایی رویکردهای نوین و مناسب می تواند در پیش بینی رویدادهای بسیار نادر به تحلیل گران ریسک، بینش عمیقی ایجاد کند. تحلیل رویدادهای بسیار نادر بر اساس توزیع زمانی، یکی از مناسب ترین رویکردها در تحلیل ریسک است. هدف پژوهش حاضر، ترکیب رویکرد تحلیل زمانی و تحلیل طیفی برای شناسایی و ارائه رویکردی نوین در استخراج و تحلیل نوسان های آشکار و پنهان در امتداد تمامی طول موج های ممکن سری زمانی است تا بتوان رفتار قیمتی سهام و نوسان های آن را شناسایی کرد. روش: بر اساس الگوریتم تعریف شده، ابتدا در دوره بررسی، برای هر سهم، حداکثر زیان بازدهی استخراج و طبق توزیع زمانی به شکل یک سری زمانی تعریف شد. برای سری زمانی به دست آمده، الگوی ساختاری تکرارشونده با استفاده از دوره نگار و رویکرد تحلیل واریانس چندهارمونیکی اجرا و نوسان های پنهان در بازده های حداکثر زیان با درجه های متفاوت کیفیت شناسایی شدند، سپس باکیفیت ترین دوره، طبق رابطه سینوسی تخمین زده شد. برای این منظور، از قیمت سهام برای دوره آماری ۱۳۷۷ تا ۱۳۹۷ (20 سال) و ۱۰۵ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. یافته ها: با استفاده از یافته های حاصل از روش ارائه شده، چرخه ۴۶۰روزه می تواند مناسب ترین و باکیفیت ترین چرخه در شناسایی نوسان موجود در سری زمانی بررسی شده باشد. همچنین، بر اساس این چرخه، پارامترهای الگوی سینوسی برآورد شده، معنادارند. آزمون نکویی برازش نیز نشان داد که می توان 78درصد از تغییرات بازدهی را به کمک الگوی ارائه شده، شناسایی کرد. نتیجه گیری: به کارگیری رویکرد ترکیبی تحلیل سری زمانی و طیف نگار، برای توصیف رفتار سری زمانی بازدهی سهام شرکت ها، صلاحیت لازم را دارد. از این رو، می توان از الگوی ارائه شده برای پیش بینی و تحلیل در بازار سرمایه بهره برد.

پژوهش حاضر ارتباط تلاطم ساختار صنایع مهم بورس اوراق بهادار تهران را در طی دوازده سال گذشته را با استفاده از تلاطم روزانه مقادیر شاخص هر صنعت موردبررسی قرار داده است. با استفاده از مدل شاخص ارتباطی بر اساس رویکرد تجزیه واریانس اثرات سرریز ریسک با توجه به وقوع کرونا بر ثبات بیست صنعت مهم و اصلی بازار بورس ایران مورداندازه گیری و ارزیابی قرار گرفت. یافته های مبتنی بر داده نشان داد که بیست صنعت موردبررسی قبل از وقوع کرونا از وابستگی کمی برخوردار بوده وقوع فراگیری کووید ۱۹ بر پویایی تلاطم در ساختار صنایع اثرات قابل توجهی داشته و ارتباط تلاطم در طی دوران کرونا به بیشترین میزان خود رسیده است. صنایع بسیار مهم بازار سرمایه ایران ازجمله شیمیایی، فلزات اساسی، سیمان دارای بالاترین میزان اثرگذاری در دوران مذکور بوده و نقش مهم صنایع بزرگ در انتشار شوک های تلاطمی با توجه به وابستگی درونی قوی آن ها در زمان رویدادهای فرین قابل توجه است. همچنین صنایع متوسط و کوچک نیز در زمان وقوع کرونا به تلاطم سیستم افزوده اند. به صورت کلی در دوران قبل از کووید ۱۹، ده صنعت دریافت کننده ریسک و ده صنعت منتشرکننده ریسک بودند، درحالی که در دوران کرونا سیزده صنعت منتشرکننده ریسک و هفت صنعت دریافت کننده تلاطم بوده اند.

ادبیات مالی حاضر در بررسی چرخه های کسب و کار، مبتنی بر رویکرد گذشته نگر بوده و ارزیابی مدل های اطمینان مدیرتی بر فرض عقلایی بودن انسان تاکید دارد. در پژوهش حاضر ، هدف اصلی طراحی شاخصی است که باور جمعی مدیران را نسبت به چشم انداز اقتصادی شرکتها و بخش های اقتصادی و سطح کل اقتصاد توصیف کرده و نماینده باورهای اقتصادی و اطمینان مدیریتی، مدیران شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران باشد. پژوهش حاضر شامل گام های کیفی و کمی است. با جستجوی عمیق منابع کتابخ آن های و با روش تحلیل تم، مضامین پایه تبیین کننده اطمینان تدوین شده است. سپس طبق روش دلفی این مضامین برای دریافت نظر خبرگان فعال در بازار سرمایه و نخبگان دانشگاهی واگذار شد. طی فرآیند سه مرحله ای اجماع نظری راجع به شاخص های مورد استفاده در پرسشنامه تأیید شد. در گام کمی برای ارزیابی میزان اعتبار پرسشنامه در تعیین عوامل اطمینان از روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده شده است. آزمون های بدست آمده از تحلیل عاملی نشان داد، توصیف متغیرها توسط متغیر پنهان مناسب است. و ساختار عاملی پرسشنامه قابل تأیید است. از این رو می توان نتیجه گرفت به کارگیری شاخص ترکیبی طراحی شده در توصیف اطمینان مدیریتی و باورهای اقتصادی مدیران شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادر تهران صلاحیت لازم را دارد. و می تواند توسط تحلیل گران،  سرمایه گذاران  و حکمرانان برای تعیین نگرش اهالی کسب و کار نسبت به آینده اقتصاد مورد استفاده قرار گیرد.

پژوهش حاضر ضمن توسعه ادبیات مالی مرتبط با شناسایی رژیم های بازارها مالی، شیوه قاعده محور جدیدی را برای انتخاب نقاط تغییر در چرخه های کسب وکار پیشنهاد می کند که در آن ذهنیت گرایی را در فرآیند طبقه بندی رژیم های بازار حذف می کند. الگوریتم پیشنهادشده از یک رویکرد اکتشافی برخوردار بوده و هیچ شرطی برای تعیین دوره رژیم ها یا دامنه بازدهی آن ها اعمال نمی شود. همچنین برای مقایسه بین الگوریتم پیشنهادی و الگوریتم های پاگان، لیونه از آزمون بوت استرپ وایت در دارایی های مختلف شامل شاخص بورس اوراق بهادار تهران، فلزات مس و طلا و کالای نفت از نسبت شارپ به عنوان اندازه گیری عملکرد در داده های برون نمونه ای استفاده شده است. نتایج حاصل نشان می دهد الگوریتم پیشنهادی در شناسایی رژیم های برون نمونه ای به خصوص در سری های زمانی که متفاوت از داده های شاخص بازار سرمایه باشد، عملکردی بهتر یا مساوی با سایر روش های شناسایی دارد. نتایج به دست آمده توفیق الگوریتم پیشنهادی را نسبت به سایر الگوریتم ها نشان می دهد. ساختار صرفه جو الگوریتم پیشنهادی با ارائه روشی مشخص از نوسان های بالقوه ای که در بهینه سازی پارامتر ایجاد می شود اجتناب کرده و در شناسایی رژیم های متفاوت در مجموعه های گوناگونی ازسری های زمانی بدون تغییر در پارامترها مفید و کاربردی است.