حسین نصیرزاده

در هزاره جدید؛ به ویژه پس از واقعه 11 سپتامبر 2001 و به دنبال  تحولات پس از قیام های مردمی و بیداری اسلامی، جهان شاهد گسترش فزاینده جریان های سلفی- تکفیری و قدرت یابی افرا ط گرایان مذهبی در خاورمیانه بوده است. جریان های سلفی- تکفیری با عقبه ایدئولوژیک، در حلقه اول جغرافیای سیاسی ایران قرار گرفته و علاوه بر تهدیدهای منطقه ای و بین المللی آن، به طور خاص جمهوری اسلامی ایران را نیز تحت تاثیر قرار داده است. بنابراین، پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سؤال است که سلفی گری تکفیری در خاورمیانه، چه پیامدهایی برای جمهوری اسلامی ایران در پی داشته است؟ یافته های پژوهش نشان داد که جریان های سلفی- تکفیری به عنوان عامل تهدید، بی ثباتی و بی نظمی در منطقه خاورمیانه علی رغم چالش های آن برای جمهوری اسلامی ایران در ابعاد مختلف فرصت های قابل توجهی نیز برای ایران به همراه داشته است. روش جمع آوری اطلاعات پژوهش حاضر کتابخانه ای و اسنادی و همچنین، یافته های تحقیق به شیوه ای توصیفی- تحلیلی بررسی شده است.

بیان مسئله: با توجه به رشد روزافزون شهرها، افزایش جمعیت و متراکم شدن بافت شهری، لازم است که کاربری های شهری اضطراری از قبیل آتش نشانی به طور بهینه تعیین موقعیت شوند تا به خوبی و به سرعت بتوانند پاسخگوی تقاضاها باشند. این مسئله ازآن جهت حائز اهمیت است که این تسهیلات، برای خدمات رسانی امدادی ایجاد می شوند پس باید به خوبی بتوانند تمام ناحیه تقاضا را پوشش دهند، لذا این پژوهش بر آن است تا ضمن شناسایی مهم ترین معیارهای مؤثر بر مکان یابی ایستگاه های آتش نشانی که با شرایط شهر اهواز بیشترین تطابق را داشته باشند، آن ها را اولویت بندی نماید. هدف: مقاله حاضر با هدف بهینه سازی مکان یابی استقرار کاربری های شهری تدوین شده است. روش:در این پژوهش با مروری عمیق و گسترده در ادبیات پژوهش، مهم ترین معیارهای به کاررفته در مکان یابی ایستگاه های آتش نشانی شناسایی و استخراج گردید. سپس به منظور تطبیق و ویژه سازی معیارهای شناسایی شده در مرحله قبل، از تکنیک Delphi استفاده کرده و معیارهایی که خبرگان اختلاف نظر کمتری بر روی آن ها داشتند، انتخاب شدند. آنگاه، به منظور وزن دهی و اولویت بندی معیارهای انتخاب شده در مرحله قبل، یکی از تکنیک های نوین و کارای تحقیق در عملیات به نام تکنیک بهترین_بدترین (BWM) بکار برده شد. درنهایت، با استفاده از تکنیک PROMETHEE چهار مکان بالقوه احداث ایستگاه آتش نشانی رتبه بندی شدند. یافته ها: نتایج نهایی حاصل از وزن دهی به معیارها حاکی از آن بود که معیارهای تعداد روستاهای حاشیه ای (تعداد روستاهای تحت حوزه استحفاظی آتش نشانی شهر)؛ مراکز مسکونی (محله هایی با ساختار مسکونی، شهرک ها و برج ها)؛ و فاصله مسافتی به ترتیب با اوزان 092/0، 088/0 و 068/0 جایگاه های اول تا سوم اهمیت را به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری: حاصل از رتبه بندی مکان های بالقوه نشان داد که مکان مربوط به منطقه پاداد واقع در بلوار آیت الله بهبهانی مناسب ترین مکان به منظور احداث ایستگاه آتش نشانی است. مکان های مربوط به سه راه خرمشهر، کوی فرهنگیان و منازل صنایع فولاد به ترتیب در اولویت های دوم تا چهارم جهت احداث ایستگاه آتش نشانی قرار گرفتند.

جنبش اخوان المسلمین از زمان تأسیس در سال 1928 تا به امروز دچار فرازونشیب های زیادی در افکار و آرمان های خود شده است. شکل گیری اخوان المسلمین بازتاب شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حاکم بر جامعه مصر طی آن سال ها بود که از آن جمله می توان به گسترش نفوذ استعمار در کشورهای اسلامی، اوضاع نامساعد اقتصادی و تبعیض های موجود در جامعه اشاره کرد. در این میان، پیروزی اسلام گرایان مصر در انتخابات مجلس و ریاست جمهوری از اهمیت بسیاری برخوردار است. جنبش اسلام گرای اخوان المسلمین مصر، یکی از پرسابقه ترین و پراثرترین جنبش ها در جهان اسلام است که طی هشتاد سال فعالیت پرفرازو نشیب خود، اثرات و ثمرات گسترده و مهمی بر روند بازگشت به اسلام از اصلاح خواهی اسلامی گرفته تا افراط گرایی در جهان اسلام داشته است. همچنین این جماعت طی بیش از سه ربع قرن فعالیت در فضای متغیر اجتماعی و سیاسی مصر، واجد تأثیرات فراوانی از این شرایط بوده و تغییرات فراوانی را از اصلاح در عمل انقلابی تا تغییر بنیادین الگوهای رفتاری اسلام گرایانه، چه به لحاظ راهبرد و چه تحت لوای تاکتیک، تجربه کرده است. مقاله حاضر درصدد است تا ضمن ارائه نمایی اجمالی از تحولات اخیر در مصر، تغییر گفتمان اخوان المسلمین در این برهه را مورد بحث و بررسی قرار دهد و به چرایی و چگونگی این رخدادها اشاره کند.

منطقه خاورمیانه طی چند سال اخیر و به طور مشخص، پس از واقعه یازده سپتامبر سال 2001 با چالش ها و ناامنی های گسترده ای مواجه شده که آثار آن را به طور مستقیم یا غیرمستقیم می توان در ابعاد مختلف سیاسی-اقتصادی و حتی فرهنگی-مذهبی مشاهده نمود. زیاده خواهی قدرت های بزرگ در منطقه که با بهره گیری از جمود فکری برخی از فرقه های سیاسی و مذهبی اسلامگرا همراه شده، یکی از مهم ترین موضوعاتی است که افزون بر تشدید منازعات سیاسی، منازعات مذهبی را نیز تقویت کرده است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سوال است که ظهور جریان های نوسلفیه چه تاثیری بر جایگاه منطقه ای جمهوری اسلامی ایران داشته است؟  یافته های پژوهش نشان می دهد که باظهور موج جدید جریانات تکفیری- سلفی متعاقبِ بیداری اسلامی در خاورمیانه، جمهوری اسلامی ایران از فرصت های جدیدی در عرصه های مختلف ژئوپلتیکی و ایدئولوژیکی برخوردار شده که از آن جمله می توان به بدل شدن ایران به قدرت مسلط منطقه ای، نقش پیشتاز آن در مبارزه با تروریسم تکفیری داعش و سایر گروه های مشابه، تحول ژئوپلتیک شیعه و کانونی شدن نقش ژئوپلتیک ایران اشاره کرد. روش جمع آوری اطلاعات پژوهش حاضر کتابخانه ای و اسنادی و همچنین یافته های تحقیق به شیوه ای توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است.

پژوهش مذکور درصدد فراهم آوردن بستری تازه در جهت شناخت و پاسخ دهی به نسبیت سنجی عاملیت ساختار و کارگزار در تحقق دولت سازی اسلامی مبتنی بر رویکرد ساختار کارگزار و با تکیه بر اندیشه امام خامنه ای(مدظله العالی) می باشد.با بررسی اجمالی سیر تطوری نظریات ساختار کارگزار در علوم سیاسی و انتخاب نظریه ساختیابی آنتونی گیدنز به نظر میرسد در تشکیل دولت اسلامی به معنای مرحله سوم از فرایند تحقق اهداف انقلاب اسلامی به سوی تمدن اسلامی از منظر امام خامنه ای(مدظله العالی) باید به هر دو وجه ساختار و کارگزار توجه نمود. از منظر معظم له ساختارهای کلان نظام اسلامی که در مرحله دوم از حرکت فرآیندی انقلاب طرح ریزی و منجر به تدوین قانون اساسی گردیده است، با روند تکامل یافته ی امروز مشکل نداشته و بهترین ساختار مورد نیاز برای پیشبرد امور می باشد. لکن علی رغم پیشرفت های شگفت آور و افتخارات چشمگیر که با وجود مشکلات و موانع طاقت فرسا که در بیانیه گام دوم انقلاب به آن ها اشاره گردیده است ، هنوز دولت مطلوب اسلامی به نحوی که به صورت حداکثری با آرمانهای انقلاب اسلامی همسو باشد تشکیل نگردیده است. آنچه که امروز در حرکت انقلاب و تشکیل دولت اسلامی باید مورد مداقه قرار گیرد ایجاد تحول معنوی و معرفتی در جهت اسلامی شدن روش و منش کارگزاران می باشد که اساسی ترین مانع در تشکیل دولت اسلامی است، البته وجود نگاه نقادانه به ساختارهای خرد کشور در راستای تحقق دولت اسلامی تسریع بخش و تسهیل کننده این حرکت کلان خواهد بود.