طیبه هوکری

برنامه ریزی برای اشتغال و توسعه فعالیت های کارآفرینانه در مناطق روستایی، نیازمند شناخت وضعیت متغیرهای اقتصادی اجتماعی و زیست بوم کسب و کار است. با آگاهی از نشانگرهای بازار کار مناطق روستایی می توان گزینه های بهینه توسعه اقتصادی برای این مناطق را سامان داد. شواهد موجود بیانگر نامتوازن بودن بازار کار در مناطق مختلف روستایی استان ایلام است. این پژوهش باهدف سطح بندی مناطق روستایی استان ایلام بر اساس نشانگرهای کلیدی بازار کار انجام گردید. روش شناسی پژوهش، توصیفی- تحلیلی و گردآوری داده های موردنیاز به صورت اسنادی و کتابخانه ای انجام شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار های topsis، SPSS و GIS انجام گرفته است. در این پژوهش داده های تعداد 30 شاخص کلیدی اقتصادی این استان با استفاده از تکنیک های تاپسیس و تحلیل خوشه ای مورد تحلیل قرار گرفته است. نشانگرهای منفی به نشانگرهای مثبت تبدیل شده و با استفاده از مدل رتبه بندی تاپسیس، اقدام به رتبه بندی شهرستان های استان شده است. نتایج نشان داد که شهرستان های مهران و دهلران به ترتیب توسعه یافته ترین و توسعه نایافته ترین شهرستان های استان از نظر برخورداری از نشانگرهای بازار کار در مناطق روستایی بوده اند و در بین شهرستان های استان نابرابری و شکاف زیادی وجود دارد. بنابراین به جز شهرستان مهران، دیگر شهرستان های استان وضعیت بهینه ای ازنظر نشانگرهای بازار کار ندارند. این یافته نشان دهنده این موضوع است که پراکنش فرصت های شغلی در بین شهرستان ها یکسان نیست. شهرستان های دره شهر، ایوان، شیروان چرداول، آبدانان و دهلران در سطح توسعه نیافته قرار گرفته اند که نشان دهنده پایین ترین سطح برخورداری از نشانگرهای بازار کار است و شرایط نامطلوب مناطق روستایی این شهرستان ها را از نظر نشانگرهای بازار کار نشان می دهد. این سطح شامل بیشتر شهرستان های استان است. پیشنهاد می شود مناسب نبودن نشانگرهای بازار کار شهرستان های دره شهر، ایوان، شیروان چرداول، آبدانان و دهلران در دستور کار شورای برنامه ریزی استان قرار گیرد و سازوکارهای بهینه و امکان پذیر برای افزایش تخصیص اعتبارات اشتغال زا برای مناطق روستایی این شهرستان ها تدوین شود.

اشتغال و تولید در مناطق روستایی تا حد زیادی وابسته به وضعیت شاخص های بازار کار در این مناطق است. این شاخص ها نیز تا حد زیادی می توانند نشانگر میزان توسعه یافتگی مناطق روستایی باشند. پژوهش حاضر، با هدف ارزیابی و سطح بندی شاخص های کلیدی بازار کار مناطق روستایی استان کرمانشاه، به روش توصیفی- تحلیلی انجام شد و مبنای داده های مورد نیاز اطلاعات سرشماری نفوس و مسکن سال 1395 بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای TOPSIS، SPSS و GIS انجام گرفت. همچنین، تعداد سی شاخص کلیدی اقتصادی استان کرمانشاه با استفاده از شیوه های تاپسیس و تحلیل خوشه ای بررسی و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که از نظر شاخص های بازار کار در مناطق روستایی، قصرشیرین و جوانرود، به ترتیب، توسعه یافته ترین و توسعه نیافته ترین شهرستان های استان کرمانشاه به شمار می روند. بنابراین، می توان پیشنهاد کرد که نظام بودجه بندی استانی منابع مالی بیشتری را به شهرستان های توسعه نیافته شناسایی شده بر همین اساس تخصیص دهد.