سعیده شریف

کیفیت زندگی معلمان، نشانه ای آشکار و تعیین کننده از روند تعالی یا تباهی در هر جامعه ای است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی مسائل پیچیده شغلی معلّمان انجام شده است. سعی شد تا با نگاهی جامع و ژرفانگر و با استفاده از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی، مشکلات موجود در عملکرد بهینه ایشان شناسایی شده و عواملی که زمینه ساز افت انگیزه شده است، واکاوی گردد. برای گرد آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شد و با استفاده از نمونه گیری ملاکی، پس از انجام 21 مصاحبه، اشباع نظری داده ها حاصل شد. به منظور افزایش اتکاپذیری، تاییدپذیری، باورپذیری صحت داده ها، از شیوه های «بازرسی و بازبینی در زمان کُدگذاری»، «بهره گیری از نظرات همکاران پژوهشی و تأیید آن ها»، «تبیین جزئیات دقیق فرایند گردآوری و تحلیل داده ها»، «درگیری طولانی مدت»، سه سو سازی و تحلیل موارد منفی استفاده شد. تحلیل عمیق ادراک معلّمان، موجب شد تا مسائلی نظیر شرایط نامساعد سازمانی، دخالت ها و تحکم های مدیریتی، شرایط نامساعد محیط کاری، کمبود حقوق، مزایا و امکانات رفاهی، کاهش علایق و ترجیحات دانش آموزان به فرایند یادگیری، تنزل شأن و جایگاه معلّم و فراهم نبودن زمینه پیشرفت و بالندگی تحصیلی و شغلی ، شناسایی شود. نتایج نشان داد که معلّمان، از مسائلی جدی در نظام آموزش و پرورش رنج می برند که به دلیل مرتفع نشدن مشکلات، به بروز دلسردی، افت انگیزه و کاهش عملکرد بهینه از آن ها منجر شده است. به نظر می رسد تداوم این مشکلات، می تواند به تعمیق، پیچیدگی و تحکیم آن دامن زده و به تشدید و تسریع برخی از تبعات ناگوار اجتماعی و اخلاقی و کاهش سلامتی و بالندگی فردی و جامعه بینجامد.

هدف پژوهش حاضر واکاوی چالش های مالکیت اقتصادی زنان شاغل متأهل با رویکرد کیفی بود. جامعه آماری شامل کلیه زنان شاغل متأهل بود. نمونه پژوهش 20 زن شاغل متاهل بود که به صورت هدفمند انتخاب شدند و با استفاده از سوال های باز استاندارد شده مصاحبه انجام شد. پس از مصاحبه نفر پانزدهم، اشباع داده ها حاصل شد. طرح پژوهش کیفی و بر اساس نظریه برخاسته از داده ها و با تکیه بر رهیافت گلیزر، انجام شد. برای تحلیل داده ها از روش کُدگذاری خودبنیاد و کدگذاری نظری و به منظور افزایش دقت در تحلیل داده ها، از نرم افزارMAXQDA نسخه 12 استفاده شد. در ارزیابی از ارتباط بین مقوله ها با مقوله ی هسته ای، در بین 18 خانواده کُدهای نظری گلیزر، مشخص شد که خانواده ی "شش سی ها" از تناسب بیشتری برخوردار بود و لذا تحلیل برپایه آن انجام شد. نتایج نشان داد که در نظریه میانی تکوین یافته، مطالبات کرانه ای به عنوان مقوله هسته ای، شناسایی شد و10 مقوله دیگر شامل، شرایط اقتصادی، تمامیت-خواهی، مسئولیت پذیری، اغفال، نادیده انگاری، تعلق خاطر، هوش معنوی، ناگزیری، اعتمادزدایی اقتصادی و بافت فرهنگی بود که ارتباط شان در قالب گزاره ها و مدل تجسمی، تبیین شد. هم چنین یافته ها نشان داد که عوامل معنوی بیشترین تاثیر را در تعالی خانواده دارد. معنویت بُعدی از زندگی هر شخص است که اگر توسعه یابد، توانایی فراتر رفتن از قوانین طبیعی و دستورات معمول زندگی را به فرد می بخشد و به فرد انگیزه می دهد تا معنی و هدفی برای خود به ویژه در شرایط بحرانی، پیدا کند.