اسماعیل عظیمی یانچشمه

پژوهش حاضر با هدف مرور و ترکیب نظام مند پژوهش های اجرا شده در زمینه ارتقای تأمل بر تدریس با تمرکز بر روش ها و ابزار تکنولوژی تسهیل گر بحث تاملی، انجام شد. روش پژوهش مرور نظام مند بود و این مرور تحقیقات علمی پژوهشی در بازه زمانی ده سال گذشته(۲۰۱8-۲۰۰۸) را در برگرفت. با جستجو در پایگاه های مختلف و اعمال معیارهای دربرگیری، در نهایت ۲۶ مقاله واجد شرایط برای تحلیل شناسایی شدند و نتایج پژوهش در دو دسته کلی روش ها و ابزار تکنولوژی تسهیل گر سازمان دهی شدند. در دسته روش ها، دو نوع روش برای شناسایی موقعیت نامنسجم شامل ارائه و کمک به شناخت موقعیت نامنسجم شناسایی شد. روش های شناسایی شده برای تعمیق بحث تأملی شامل روش های پرسیدن سؤال هایی برای هدایت تأمل، زیرسوال بردن ایده ها، فراهم آوردن نظرات متخصصان و ذی نفعان، برجسته سازی تعارض ها، ارائه محرک های پرسش گری و پرسیدن سؤال هایی برای ارزشیابی تأمل بودند. برای شناخت تغییر هم دو دسته روش های گذشته نگر و آینده نگر شناسایی شد. برای ابزار تکنولوژی تسهیل گر پشتیبانی از ارتقای تأمل، چهار نوع ابزار شامل: 1- ابزار مربوط به مدیریت و مستندسازی داده ها، 2- ابزار ارائه و آماده سازی محتوای تأمل، 3- ابزار بازنمایی تأمل و مفاهیم مربوط به تأمل، و 4- ابزار اجتماعی تسهیل گر بحث های تأمل شناسایی شدند. یافته های پژوهش حاضر می تواند به اساتید دانشگاه به خصوص دانشگاه تربیت معلم کمک نماید تا با به کارگیری این روش ها، ارتقای تأمل دانشجویان را تسهیل نمایند

تفکر انتقادی روشی برای حل مسائل، مبتنی بر استدلال های اقناعی، منطقی و عقلانی است که شامل بررسی، ارزیابی و انتخاب پاسخ صحیح برای یک کار معین و رد مستدل سایر راه حل های جایگزین است و امروزه بر لزوم توجه نظام آموزشی به ارتقای تفکر انتقادی از طرق مختلف توجه ویژه ای صورت می گیرد. در این راستا با توجه به روند رو به رشد گرایش به بازی های دیجیتالی، اهمیت طراحی بازی های آموزشی به شکل دیجیتالی با رویکرد تقویت تفکر انتقادی بیشتر شده است. بدین منظور در تحقیق حاضر به منظور ارتقای تفکر انتقادی به ارائه ی یک چهارچوب و مدل بر مبنای نظریه سازنده گرایی اجتماعی جهت طراحی بازی آموزشی دیجیتالی انجام شده است. بر اساس مرور پیشینه تحقیقاتی اجزای اصلی مدل موردنظر، شامل نیازسنجی، تعیین هدف، تحلیل یادگیرنده، مؤلفه های تفکر انتقادی، سطوح اجرای تفکر انتقادی، اصول بازی، عناصر بازی، ژانر بازی، حمایت های آموزشی، ارزشیابی از کیفیت بازی، ارزشیابی از یادگیرنده و بازخورد و شامل زیرمجموعه های فرعی به دست آمدند که به منظور اصلاح و تأیید مدل از روش اعتباریابی درونی استفاده شده است. در این مدل از ده نفر از متخصصان بازی های آموزشی برای اعتباریابی دعوت به عمل آمد. این اعتباریابی پس از سه دور با ضربب توافقی 84% مورد تایید متخصصین قرار گرفت. همچنین این مدل با بررسی مبسوط چهارچوب نظری به شکل دسته بندی شده و خلاصه شامل اجزای نیازسنجی، تعیین هدف، تحلیل یادگیرنده، مؤلفه های تفکر انتقادی، سطوح اجرای تفکر انتقادی، اصول بازی، عناصر بازی، ژانر بازی، حمایت های آموزشی، ارزشیابی از کیفیت بازی، ارزشیابی از یادگیرنده و بازخورد شد.