امین بهمنی

لعاب ماده جدیدی نیست و سال هاست که بشر با آن آشناست. لعاب ها طیف گسترده ای از ترکیبات آلی و معدنی را دربر می گیرند. این پژوهش درخصوص شناسایی لعاب آجرهای لعاب دار هخامنشی در تخت جمشید است که تاکنون برروی این آجرها مطالعاتی در زمینه معرفی انجام پذیرفته، اما مطالعات فنی جامعی درمورد شناسایی ترکیبات لعاب های آن ها صورت نگرفته است. لعاب های مورد استفاده در آجرهای سفالی تخت جمشید به رنگ های سفید، سبز کم رنگ، سبز پر رنگ، قهوه ای تیره، خاکستری و زرد حنایی رنگ آمیزی شده اند، که در این پژوهش لعاب های سبز کم رنگ و سبز پر رنگ و زرد حنایی سربی مورد بررسی قرار گرفته اند. این پژوهش که از نوع تجربی-آزمایشگاهی با استناد به مدارک معتبر علمی است، با هدف شناخت عناصر تشکیل دهنده لعاب ها در آجرهای لعاب دار هخامنشی در تخت جمشید انجام پذیرفته و پرسش اصلی این است که عمده ترین عوامل رنگ کننده در لعاب های سبز کم رنگ و سبز پر رنگ و زرد حنایی در این آجرسفال ها چیست؟ در این راستا با استفاده از روش های XRD, SEM, DTA و TGA و آنالیز شیمیایی تر بدنه و لعاب ها شناسایی شد که بدنه این نوع آجرها یک بدنه سیلیسی و به صورت بسیار متخلخل است. با توجه به آزمایشات صورت گرفته، نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان می دهند که در ترکیب تمامی لعاب ها آهن و منیزیم وجود دارد که احتمالاً در ترکیب اصلی (لعاب پایه) غیر از اثرات رنگی به صورت ناخالصی وجود داشته اند.