زهرا زارعی مدوئیه

وجود اخبار متعارض در جوامع روایی امری انکارناپذیر است و از آنجا که نمی توان ائمه (ع) را دارای سخنان متعارض دانست بزرگان دین برای حل مشکل تعارض در طول تاریخ زحمات زیادی کشیده اند و آثار علمی قابل توجهی در این باب برجای نهاده اند. از جمله پیشگامان عرصه حل تعارض شیخ طوسی است که با نگارش دو کتاب ارزشمند تهذیب و استبصار خدمت بزرگی درباره حل تعارض ارائه داد. تعارض در روایات به دلایل مختلفی صورت گرفته است که توجه به این دلایل کمک بزرگی در حل تعارض اخبار است. یکی از دلایل ایجاد تعارض پدیده تقیه است. شیخ طوسی در کتاب استبصار از راه حل های مختلفی از جمله حمل بر تقیه برای حل تعارض اخبار سخن می گوید و از این رو در موارد متعدد با اشاره به احتمال تقیه ای بودن روایات به جمع روایات متعارض پرداخته است. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است و با ذکر نمونه هایی از عملکرد شیخ طوسی در استبصار ، چگونگی نقش توجه به تقیه در حل تعارض روایات را بررسی می کند.