طاهره نکوییان

تحول برخی از ویژگی هایی شخصیتی و تربیتی در دوره ابتدایی پایه ریزی می شود. از جمله ویژگی هایی شخصیتی و تربیتی که نیاز مبرم جهت بهبود آنان وجود دارد، دانش فراشناختی و خودپنداره آموزشی دانش آموزان می باشد. در پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش متقابل و چرخه تفکر بر دانش فراشناختی و خودپنداره آموزشی دانش آموزان دختر پایه پنجم شهر شیراز مورد بررسی قرار گرفت. مطالعه حاضر نیمه آزمایشی است، که از جامعه دانش آموزان دختر پایه پنجم شهر شیراز، 34 دانش آموز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، شامل پرسشنامه های دانش فراشناختی و خودپنداره آموزشی بود. تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری با استفاده از نرم افزارSPSS-22  انجام شد. نتایج نشان داد آموزش متقابل و چرخه تفکر بر افزایش دانش فراشناختی (61/0=Partial ŋ2، 001/0=p ، 73/106=F) تأثیر معناداری داشت، همچنین، آموزش متقابل و چرخه تفکر بر افزایش خودپنداره آموزشی (57/0=Partial ŋ2، 001/0=p ، 81/100=F) تأثیر معناداری داشت، اما بین اثربخشی آموزش متقابل و چرخه تفکر بر دانش فراشناختی و خودپنداره آموزشی دانش آموزان تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0<p). پژوهش حاضر نشان داد آموزش متقابل و چرخه تفکر میزان دانش فراشناختی و خودپنداره آموزشی دانش آموزان را بهبود می بخشد. بر این اساس، دانش آموزان در فرایند آموزش متقابل و چرخه تفکر، یاد می گیرند به فرایند ذهنی از طریق آموزش راهبردهای رفتاری، شناختی و فراشناختی آگاهی یابند، و در این مسیر، میزان دانش فراشناختی و خودپنداره آموزشی را بهبود می دهند.

با توجه به اهمیت دو متغیر دانش فراشناخت و سرعت یادگیری در دانش آموزان، استفاده از روش های آموزش چرخه تفکر و توضیح مستقیم  برای دست یابی دانش آموزان به این دو متغیر، مهم و ضروری است. چرخه تفکر و توضیح مستقیم  از روش هایی هستند که می توانند موجب خود تنظیمی و ارتقای پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در دروس مختلف گردند.از این روهدف پژوهش حاضر مقایسه تأثیر چرخه تفکرو توضیح مستقیم بر دانش فراشناختی و سرعت یادگیریتحصیلی دانش آموزان دوره ابتدایی  بود. پژوهش حاضر نیمه آزمایشی است و از جامعه دانش آموزان پسر پایه ششم شهر ایلام، 60 دانش آموز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، شامل پرسشنامه های دانش فراشناختی و سرعت یادگیری بود. تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری با استفاده از نرم افزارSPSS-22  انجام شد. نتایج نشان داد چرخه تفکرو توضیح مستقیم بر افزایش دانش فراشناختی(61/0= Partialŋ 2 ، 001/0=p ، 15/106=F) تأثیر معناداری دارد، همچنین چرخه تفکرو توضیح مستقیم بر افزایش سرعت یادگیری (36/0= Partialŋ 2 ، 001/0=p ، 47/29=F) تأثیر معناداری دارد. همین طور، میزان اثربخشی آموزش متقابل بیشتر از توضیح مستقیم در دانش فراشناختی و سرعت یادگیری دانش آموزان می باشد (05/0>p). پژوهش حاضر نشان داد چرخه تفکرو توضیح مستقیم میزان دانش فراشناختی و سرعت یادگیری دانش آموزان را بهبود می بخشد. بر این اساس، دانش آموزان در فرایند چرخه تفکرو توضیح مستقیم (به خصوص در چرخه تفکر) می آموزند تا نسبت به حل مسایل در فرایند یادگیری با سرعت بالاتر عمل کنند و در این مسیر، میزاندانش فراشناختی و سرعت یادگیری شان را بهبود بخشند