مسعود نظرزاده

با توجه به اهمیت دو متغیر دانش فراشناخت و سرعت یادگیری در دانش آموزان، استفاده از روش های آموزش چرخه تفکر و توضیح مستقیم  برای دست یابی دانش آموزان به این دو متغیر، مهم و ضروری است. چرخه تفکر و توضیح مستقیم  از روش هایی هستند که می توانند موجب خود تنظیمی و ارتقای پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در دروس مختلف گردند.از این روهدف پژوهش حاضر مقایسه تأثیر چرخه تفکرو توضیح مستقیم بر دانش فراشناختی و سرعت یادگیریتحصیلی دانش آموزان دوره ابتدایی  بود. پژوهش حاضر نیمه آزمایشی است و از جامعه دانش آموزان پسر پایه ششم شهر ایلام، 60 دانش آموز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، شامل پرسشنامه های دانش فراشناختی و سرعت یادگیری بود. تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری با استفاده از نرم افزارSPSS-22  انجام شد. نتایج نشان داد چرخه تفکرو توضیح مستقیم بر افزایش دانش فراشناختی(61/0= Partialŋ 2 ، 001/0=p ، 15/106=F) تأثیر معناداری دارد، همچنین چرخه تفکرو توضیح مستقیم بر افزایش سرعت یادگیری (36/0= Partialŋ 2 ، 001/0=p ، 47/29=F) تأثیر معناداری دارد. همین طور، میزان اثربخشی آموزش متقابل بیشتر از توضیح مستقیم در دانش فراشناختی و سرعت یادگیری دانش آموزان می باشد (05/0>p). پژوهش حاضر نشان داد چرخه تفکرو توضیح مستقیم میزان دانش فراشناختی و سرعت یادگیری دانش آموزان را بهبود می بخشد. بر این اساس، دانش آموزان در فرایند چرخه تفکرو توضیح مستقیم (به خصوص در چرخه تفکر) می آموزند تا نسبت به حل مسایل در فرایند یادگیری با سرعت بالاتر عمل کنند و در این مسیر، میزاندانش فراشناختی و سرعت یادگیری شان را بهبود بخشند

هدف تحقیق حاضر مقایسۀ تأثیر آموزش گروهی راهبردهای فراشناخت و آموزش هم شاگردی بر خودکارآمدی تحصیلی و انگیزش تحصیلی دانش آموزان پسر متوسطه دوم شهرستان دهلران در سال تحصیلی 98-1397 بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش و پس آزمون و گروه کنترل و پیگیری پس از 3 ماه بود و از نظر نوع تحقیق نیز کاربردی است. جامعه تحقیق حاضر کلیه دانش آموزان پسر پایه دوم متوسطه دوم شهر دهلران به تعداد 300 نفر بودند که ابتدا از بین آنها 75 نفر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و سپس به صورت تصادفی در بین گروه ها قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه های انگیزش تحصیلی هارتر(1981) و خودکارآمدی جنیگ و مورگان(1999) بودند که پایایی آن نیز با آزمون کرونباخ(89/0) حاصل شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی مانند محاسبه فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و آمار استنباطی شامل آزمون های تحلیل کوواریانس و پیش فرض های آن برای بررسی تفاوت میانگین های پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری استفاده شد و تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 24 انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد آموزش گروهی راهبردهای فراشناختی و آموزش هم شاگردی بر انگیزش تحصیلی و خودکارآمدی تأثیر معناداری دارند. همچنین میانگین نمرات روش آموزش با راهبردهای فراشناختی بر خودکارآمدی و انگیزش در مقایسه با روش هم شاگردی بالاتر بود. بنابراین تأثیرگذاری روش آموزش مبتنی بر راهبردهای فراشناختی به طور معناداری بیش تر از روش آموزش هم شاگردی است(05/0>p).