مرجان ملکی ادهم

در چند دهه اخیر پس از انقلاب اسلامی، مدیریت آب توسط دولت به گونه ای بوده است که در بیشتر مواقع بر توسعه منابع آبی تأکید شده، ولی به ایجاد و توسعه شبکه های آبیاری توجه چندانی نشده است. علاوه بر این، در زمینه ای تحت پوشش شبکه های آبیاری، به موضوع مدیریت، بهره برداری، نگهداری شبکه ها و امکان مشارکت کشاورزان عنایت لازم صورت نگرفته است. درنتیجه عملکرد شبکه های آبیاری ازنظر کارایی و بهره وری بسیار کمتر از میزان پیش بینی شده در برنامه ریزی ها و مطالعات توجیهی طرح ها بوده است. در سال 1370 در پی توافقی بین وزارتخانه های نیرو، کشاورزی و سازمان برنامه وبودجه، به منظور جلب مشارکت مصرف کنندگان آب، شرکت های بهره برداری از شبکه های آبیاری تشکیل شدند. اگرچه تشکیل شرکت های بهره برداری در ابتدا مبتنی بر انتقال سهام و در نهایت مالکیت شبکه ها به مردم بود، ولیکن نه تنها گام مؤثری در جهت تهیه و تصویب مقررات و قوانین ضروری برداشته نشد، بلکه عملاً با تقسیم سهام شرکت ها بین چند شرکت بهره برداری و تعاونی های کارکنان دولت و یا سایر شرکت های وابسته به سازمان آب منطقه ای، این شبکه ها تحت مالکیت و مدیریت دولتی و به طور مستقیم متکی به سازمان های آب منطقه ای باقی ماند. این مطالعه که به صورت مروری تدوین شده است تلاش دارد با بررسی نظام های بهره برداری نوین، توصیه های کاربردی در اصلاح و ایجاد تحول در نظام های بهره برداری فعال در ایران ارائه نماید.