امید زاهد

تاریخ جدید بندر بوشهر با تأسیس ناوگان دریایی نادرشاه افشار آغاز شد. در دوره های بعد به ویژه در دوران قاجار بندر بوشهر به دروازه تجارت ایران تبدیل و حضور کمپانی های داخلی و خارجی و اقلیت های دینی باعث آشنایی مردم با جدیدترین مظاهر فرهنگی و تمدنی غرب شد. درنتیجه آگاهی طبقات مختلف مردم روزبه روز افزایش یافت و جمعیت بوشهر رو به فزونی نهاد و طبقات مختلف در آن به ایفای نقش های اجتماعی خود پرداختند. این پژوهش با استفاده از روش های توصیفی، تحلیلی و اسنادی بر پایه مطالعات کتابخانه ای به انجام رسیده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد رونق اقتصادی باعث رفاه نسبی و ظهور مؤسسات فرهنگی، اداری و حکومتی جدید در بوشهر شد. این تحولات و نوگرایی در بندر بوشهر در مقابل بافت اجتماعی سنت گرا گاهی در تقابل و گاهی با تساهل و مدارا با یکدیگر برخورد می کردند. این نوگرایی برخلاف روند رایج در پایتخت، ماهیت دولتی و درباری نداشت. طبقات متوسط و حتی پایین نیز در آن مشارکت داشتند. مؤسسات فرهنگی، اداری و حکومتی و مراکزی مانند مدارس، دفاتر روزنامه، انجمن ها، قرائت خانه ها، چاپخانه ها، نظمیه، بلدیه، عدلیه، مالیه، اداره گمرک، کارگزاری، اداره قرنطینه، اداره تلگراف و تلفن، اداره پست، بانک، اداره برق، عکاس خانه ها، سینماها، کارخانه یخ سازی و کارخانه های دیگر امکاناتی بود که پیش از دیگر مناطق جنوب به بوشهر می رسید و جامعه شهری بوشهر با بهره مندی از آن رفاه و رونق زندگی خویش را شکل می داد.