حسین جعفری سیریزی

در مناطق ژئوپلیتیکی مختلف جهان، رقابت قدرتها ماهیت چند سطحی پیدا کرده و رقابتها از مقیاس محلی و ملی به منطقه ای و فرامنطقه ای توسعه یافته است؛ یعنی منافع مختلف قدرتهای منطقه ای سبب شکل گیری فضای امنیتی و سیاسی متنوعی در منطقه خواهد شد. در این راستا، ایران و عربستان بعنوان دو قدرت رقیب همسطح، هریک در پی افزایش نفوذ خود در منطقه خلیج فارس و نیز در جهان اسلام هستند. این امر باعث ایجاد رقابت رو زافزون بین دو کشور چه قبل و چه بعد از وقوع انقلاب اسلامی ایران شده است؛ هر چند بعد از انقلاب این رقابت در حوزه نفوذ و تأثیرگذاری بدلیل یکسری از شرایط بیشتر شده، اما در مجموع رقابت میان این دو کشور بر سیر روابط فی مابین تأثیر بسزایی داشته و فراز و نشیبهای فراوانی را طی کرده است؛ همچنین، از ابتدای انقلاب اسلامی سوءظن اعراب حوزه خلیج فارس، به ویژه عربستان سعودی، نسبت به آنچه که آنرا تلاش جمهوری اسلامی نوپا، برای صدور (انقلاب اسلامی شیعی - و ایدئولوژی ضد غربی) میدانستند در واکنش به جمهوری اسلامی در ایران، هویدا بود. دو سال پس از پیروزی انقلاب، کشورهای مذکور با تشکیل شورای همکاری خلیج فارس بطور عملی در جهت مقابله و رفع نگرانی، از بابت حضور یک ایران جدید در منطقه، گام برداشتند. در این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای و روش توصیفی تحلیلی فضای رقابت دو قدرت منطقه ای خلیج فارس یعنی ایران و عربستان بعد از انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار داده شده است.