مرتضی صادق عمل نیک

در قسمت اول این نوشتار (فصلنامه شماره هفتم) به بررسی وضعیت تکنولوژی و عناصر تشکیل دهنده آن پرداخته شد و تکنولوژی از منظر اسلامی، عوامل موثر در عقب ماندگی علمی و تکنولوژی در جوامع اسلامی، تعریف تکنولوژی، مدیریت انتقال و توسعه تکنولوژی، سیکل عمر تکنولوژی، نقاط ضعف و قوت، زیرساخت ها و اقدامات مورد نیاز مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در قسمت دوم این نوشتار (فصلنامه شماره هشتم) طراحی و برنامه ریزی استراتژیک توسعه تکنولوژی، مورد بحث و بررسی قرار گرفت و پس از بررسی نظام ارزش ها و باورها، شرایط محیطی، اهداف و راهبردها، سیاست گذاری ها، برنامه ریزی و اجرا و نحوه نظارت و کنترل، مدلی جهت برنامه ریزی های استراتژیک در چارچوب ارزش ها و باورهای اسلامی ارائه گردید. امروزه منابع انسانی مهم ترین منابع مراکز توسعه تکنولوژی می باشند و وجود پژوهشگران با انگیزه، خلاق، تعلیم دیده و توانا از ضروریات اولیه هر مرکز توسعه تکنولوژی می باشد. به همین دلیل در این مقاله مدیریت توسعه منابع انسانی در مراکز توسعه تکنولوژی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و درباره ساختار مراکز تکنولوژی و جایگاه مدیریت منابع انسانی، فرایند تدوین اهداف و راهبردها و سیاست گذاری، اجرای راهبردها، فرایند شناسایی، جذب و تربیت نیروهای انسانی، فرایند ارزیابی عملکرد و پاداش، تدوین برنامه های رشد پلکانی منابع انسانی، عوامل موثر در ایجاد ابتکار، خلاقیت و مسئولیت های مدیریت منابع انسانی بحث و بررسی می شود. در انتها نیز توصیه هایی برای هر یک از حیطه های مهم مدیریت توسعه منابع انسانی، ارائه می گردد.

نوشتار در پیش رو، شامل بررسی وضعیت گذشته و شناخت عناصر تکنولوژی است که در آن تکنولوژی از منظر اسلامی و الگویی برای توسعه دانش و تکنولوژی در نظام اسلامی معرفی شده است. همچنین، عوامل موثر در عقب ماندگی علمی و تکنولوژی در جوامع اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و با توجه به انحرافات بوجود آمده، ضرورت اصلاح مسیر حرکت توسعه علمی وتکنولوژی با استفاده از شناخت قوانین علمی و بازگشت به خویشتن خویش مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا تعاریف مختلف علم و تکنولوژی، مدیریت انتقال و توسعه تکنولوژی، انواع و اجزاء مختلف تکنولوژی، سیکل عمر تکنولوژی و عوامل موثر در رشد و توسعه تکنولوژی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و از تجربه دیگر کشورها نیز استفاده شده است. در ادامه نقاط ضعف و قوت، زیرساخت ها و اقدامات مورد نیاز جهت رشد و توسعه تکنولوژی مشخص شده است. همچنین جهت تحقق اهداف چشم انداز، ضرورت تدوین و اجرای یک استراتژی یا طرح کلی برای توسعه تحقیقات علمی و تکنولوژی توصیه شده که موضوع قسمت دوم این نوشتار خواهد بود.

قسمت اول این نوشتار که قبلا ارائه شد (فصلنامه شماره هفتم) به بررسی وضعیت گذشته و شناخت عناصر تکنولوژی اختصاص داشت و در آن تکنولوژی از منظر اسلامی، عوامل موثر در عقب ماندگی علمی و تکنولوژی در جوامع اسلامی، ضرورت اصلاح مسیر حرکت با استفاده از شناخت قوانین علمی و بازگشت به خویشتن اسلامی خویش مورد بحث و بررسی قرار گرفت. همچنین به تعاریف مختلف علم و تکنولوژی، مدیریت انتقال و توسعه تکنولوژی، انواع و اجزاء مختلف تکنولوژی، سیکل عمر تکنولوژی پرداخته و نقاط ضعف و قوت، زیرساخت ها و اقدامات موردنیاز جهت رشد و توسعه تکنولوژی مشخص گردید. در این قسمت، طراحی استراتژیک توسعه دانش و تکنولوژی مورد بحث واقع شده و مدلی جهت برنامه ریزی های استراتژیک در چارچوب ارزش ها و باورهای اسلامی ارائه می گردد. پس از بررسی محیطی و محاطی توسعه دانش و تکنولوژی و تجزیه و تحلیل آن در چارچوب نظام ارزشی، اهداف، راهبردها و سیاستگذاری ها تدوین و اجرا می شود. بنابراین طرح استراتژیک توسعه دانش و تکنولوژی مستلزم اجرای پنج مرحله است: • مشخص کردن نظام ارزشی و باورهای اسلامی با توجه به قرآن کریم، نهضت پیامبر اسلام (ص) و امامان شیعه و تجربیات تاریخی؛ • بررسی و تجزیه و تحلیل دانش و فناوری در داخل و خارج از کشور؛ • تعیین اهداف، راهبردها و سیاستگذاری ها در چارچوب نظام ارزش ها و باورهای اسلامی • اجرای راهبردها و سیاستگذاری های تدوین شده؛ • نظارت و کنترل بر اجرای دقیق توسعه دانش و تکنولوژی.