رضا ابراهیمی نیا

پذیرش و عدم پذیرش هدایت از سوی انسان، مسئله ای است که انبیاء به عنوان مربیانی الهی در مسیر تربیت دینی با آن مواجه بوده اند. با توجه به آیات قران کریم می توان به این موضوع پی برد که عده ای در مراحل اولیه هدایت پذیری ایمان می آوردند؛ اما در سوی دیگر کسانی بودند که در مقابل هدایت گری های انبیاء مقاومت می کردند. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی اقدام به بررسی موانع فردی و اجتماعی هدایت پذیری دینی در قرآن کرده است. نتایج پژوهش نشان داد که موانع فردی ازجمله «قساوت قلب، غفلت، تکبر، طغیان، پیروی از ظن و گمان، دنیاگرایی، تأسی از هوای نفس» و موانع اجتماعی از قبیل «جامعه مشرک، همنشینی با دوستان ناباب و حاکمیت سیره غلط آباء و اجدادی» مهم ترین دلایل هدایت ناپذیری انسان در قرآن معرفی شده اند، که باید به عنوان چالشی جدی در هدف گذاری برنامه درسی تربیت دینی مورد توجه قرار گیرند. البته مواردی مانند «پرورش روح تقوا، دستیابی به ایمان، پرورش حق جویی و حقیقت پذیری و شناساندن فلسفه هجرت فی سبیل الله» می توانند به عنوان اهدافی اختصاصی برای مواجهه منطقی با موانع هدایت پذیری دینی توسط برنامه ریزان در نظر گرفته شوند.

آموزش مفاهیم دینی، مخصوصاً معرفت، محبت و اطاعت از امام علیه السلام به کودکان، مانند هر علم دیگری نیازمند شناسایی و به کارگیری اصول و روش های صحیح، کارآمد و مؤثر است. بنابراین همان گونه که شناخت خصوصیات و توانایی های کودکان در بهینه سازی آموزش مفاهیم دینی امری مسلم است؛ شناخت اصول و روش های مربوط به آموزش مفاهیم دینی به کودکان نیز ضرورت دارد. ما با استفاده از روش تحلیلی استنباطی، به پژوهش درباره ارائه الگوی آموزشی امامت به کودکان پرداختیم. از مهم ترین یافته های نگارش حاضر این است که توانستیم الگوی آموزشی امامت را طراحی و اعتباریابی کنیم و آن را برای اعتباریابی، در اختیار متخصصان حوزه های مختلف مثل مطالعات برنامه درسی، تربیت دینی، روان شناسان تربیتی و معلمان قرار دادیم که موفق شد با میانگین بالا توافق جمعی ایشان را کسب و مورد تأیید قرار گیرد. این الگو، کودکان را در جهت کسب معرفت، محبت و اطاعت شایسته این ذوات مقدس هدایت می کند؛ تا آنان مسیر کمال و قرب الهی را بهتر، مطمئن تر و سریع تر طی کنند و از مسیر اهل بیت به سعادت دنیا و آخرت نائل شوند.