بهروز خشت زر

گردشگری مذهبی یکی از اشکال عمده ی گردشگری است که شامل دیدار از اماکن مذهبی و انجام فرایض دینی و مذهبی است. گردشگری زیارتی، از قدیمی ترین اشکال در گذشته و از جمله پر رونق ترین گردشگری ها در زمان حاضر است. درواقع در مقوله گردشگری فرهنگی باید به گردشگری زیارتی و گردشگری مذهبی اشاره نمود که در نوع اول، گردشگر فقط با انگیزه زیارت اماکن مورد احترام و اعتقاد خویش به سفر نموده، ولی در نوع دوم، علاوه بر زیارت اماکن مقدسه به سیاحت و تفریح نیز می پردازد. به این خاطر در این پژوهش گردشگری زیارتی در مفهوم گردشگری مذهبی بیان می شود، چرا که در منطقه مورد مطالعه علاوه بر وجود مقبره امامزادگان، وجود طبیعتی بکر و زیبا در جذب گردشگران مؤثر است. در گردشگری مذهبی از یک سو باور مذهبی نقش دارد و از دیگر سو زمانی که گردشگران صرف دیدن مکان های مذهبی می کنند. جنبه دیگر واقعیت این است که این گردشگران قبل از اینکه قصد سفر داشته باشند، انگیزه های مذهبی برای سفر دارند. زیارت یکی از مصادیق کنش دینی است که در ادیان ومذاهب مختلف مورد تاکید قرار گرفته است. این نوع گردشگری در کشور ما به جهت بافت مذهبی و همچنین جاذبه های زیارتی که در آن وجود دارد اهمیت بیشتری می یابد و می تواند موجبات افزایش سرمایه گذاری های کلان و خرد در نواحی روستایی، خود اشتغالی روستاییان، توسعه گردشگری روستایی، شناخت جاذبه های تاریخی، طبیعی، مذهبی و خدمترسانی بهتر به روستاییان را سبب شود. هدف این پژوهش ارائه توصیفی نو به مقوله گردشگری مذهبی و توسعه آن در استان کهگیلویه و بویراحمد و بخصوص بخش سرفاریاب می باشد. برای این منظور ابتدا مبانی نظری گردشگری مذهبی، مورد مطالعه قرار گرفته سپس، جاذبه های گردشگری مذهبی سرفاریاب ذکر و ظرفیت های گردشگری مذهبی در سرفاریاب معرفی گردید. روش تحقیق این مطالعه، مشاهده مستقیم ظرفیت های محدوده مورد بررسی و استفاده از مطالعات اسنادی و اطلاعات ثانویه است. در پایان، پیشنهادهایی برای توسعه گردشگری مذهبی در منطقه مورد مطالعه بیان شده است.

بعد از هجوم سراسری ارتش عراق به سرزمین مقدس اسلامی، مردم انقلابی و مسلمان ایران که بخشی از کشور خود را در خطر دیدند از سراسر کشور به جبهه های نبرد هجوم آوردند و از همان روزهای اول سدی عظیم در مقابل ارتش مجهز عراق به وجود آوردند. مردم مسلمان علاوه بر اعزام جوانان خود به جبهه های نبرد با کمک های نقدی و غیرنقدی خود، بخشی از نیازمندی های جبهه های جنگ را به عهده گرفتند. صاحب نظران علوم سیاسی معتقدند حیات سیاسی اجتماعی هر جامعه، مرهون مشارکت فعال همه اعضای جامعه می باشد و توسعه اجتماعی منوط به بهره گیری از ظرفیت های بالقوه و بالفعل تمام اقشار نیروهای انسانی و مشارکت آگاهانه و متعهدانه آنان در تمام صحنه های اجتماعی است؛ اما همین نقش آفرینی و مشارکت، به نگرش اعضای جامعه نسبت به هویت و جایگاه آنان، پذیرش اجتماعی آنان جهت ایفای نقش، خودباوری آنان و فراهم بودن زمینه های مشارکت وابسته است.

ایثار و شهادت، دو محور اساسی در فرهنگ اسلامی و این فرهنگ، باعث بقای اسلام و نظام اسلامی است. بر اساس این دو محور است که اسلام روی پایه های خود ایستاده و در قبال هر طوفانی ایستادگی می کند. با نگاهی اجمالی به تاریخ ملل، درمی یابیم که چنانچه ملتی از فرهنگ ایثار و شهادت برخوردار بوده، پیروز و سربلند باقی مانده است. اما برای اینکه جامعه در مسیر دائمی ایثار و شهادت قرار بگیرد و به عبارتی؛ برای اینکه فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه پایدار باشد و دچار آفت نشود، باید به اسیب ها و صیانت از ان ها پرداخت. شهر سرفاریاب مرکز بخش سرفاریاب از توابع شهرستان چرام، یکی از شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد، دارای 8 شهید والامقام که در جنگ حق علیه باطل به درجه شهادت نائل اماده اند. این شهدا در دو گلزارشهید(مرکزی و امیری) واقع در شهر سرفاریاب دفن شده اند. در این مقاله از اطلاعاتی همچون: نام و نام خانوادگی، نام پدر، نام مادر، محل تولد، تاریخ تولد(روز، ماه، سال)، فصل تولد، یگان اعزام کننده، محل شهادت، کیفیت شهادت، نحوه شهادت، تاریخ شهادت(روز، ماه، سال)، فصل شهادت، میزان تحصیلات، ایل، طایفه، وضعیت تاهل، شغل، ملیت، دین، جنسیت، مذهب و .... استفاده شده است. هدف پژوهش حاضر این است که با استفاده از روش تحلیلی - توصیفی و با کمک اطلاعات و آمار شهدای شهر سرفاریاب استان کهگیلویه و بویراحمد فرهنگ ایثار و شهادت را در جامعه و بخصوص شهر و بخش سرفاریاب گسترش دهد. برای تبیین نقش و جایگاه فرهنگ ایثار و شهادت که در جنگ متبلور شد، بیش از هر چیز نیازمند بررسی درست دستاوردهای هشت سال دفاع مقدس هستیم . در این ارتباط، حرکت جدی تحقیقاتی و علمی پیرامون موضوع ضروری به نظر می رسد.

روشن است که با پیروزی انفلاب اسلامی ایران در سال 1357 و رخدادهای پس از ان که بیشتر متاثر از پیروزی انقلاب بودند، تشیع به یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار دنیای ژئوپلیتیک تبدیل شد. تشکیل یک حکومت شیعی با رهبری علمای دینی در کشوری بزرگ و با اکثریت شیعه، هرگز در گذشته روی نداده بود. به این ترتیب، انقلاب ایران کانون توجهی برای زنده کردن و رواج هویت دینی شیعیان و حتی در نگاهی کلی تر، هویت دینی مسلمانان پدید اور و تشیع و اسلام را در قلب حوادث و اخبار جهانی قرار داد. بی شک انقلاب اسلامی ایران یکی از مهمترین و برجسته ترین انقلاب های جهان در سده اخیر به شمار می رود. انقلاب یک جریان محدود و بسته نیست که صرفا در بخشی از امور مدیریت کشور، تحولی ایجاد کرده باشد بلکه یک تحول بنیادین همه جانبه است. تا زمانی که تمام جنبه های یک تحول بنیادین شکل نگیرد، هرگز انقلابی روی نمی دهد. انقلاب اسلامی نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ یعنی در جریان انقلاب، تمامی ارکان اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی حاکم بر رژیم گذشته، دچار دگرگونی ریشه ای شده است. اسلام محور اصلی انقلاب اسلامی ایران بوده و مکتب تشیع با محتوای غنی و ارزشمندش، پشتوانه اساسی عقیده و هدف این انقلاب به شمار می رود. در جریان این مقاله ابتدا برای روشن شدن بحث، مفاهیمی چون انقلاب، اسلام، انقلاب اسلامی و شیعه به عنوان کلیدی ترین واژه های متن، توضیح داده شده و در ادامه به تحلیل عملکرد تشیع در انقلاب اسلامی و بلعکس انقلاب اسلامی بر تشیع پرداخته شده است.

     این مطالعه با هدف تحلیل جغرافیایی نقش پایگاه های مقاومت بسیج در نهادینه کردن ارزش های دفاع مقدس در استان کهگیلویه و بویراحمد صورت گرفته است. مطالعه حاضر توصیفی- تحلیلی و از نوع پیمایشی بوده، جامعه آماری پژوهش را کلیه فرماندهان و بسیجیان عضو پایگاه های مقاومت بسیج استان کهگیلویه و بویراحمد تشکیل داده اند، که تعداد250 نفر بصورت تصادفی بعنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه محقق ساخته ای که روایی و پایایی آن تایید گردید میان آنها توزیع شد، تجزیه و تحلیل آماری به کمک نرم افزار SPSS23 و تست های t تک نمونه، رتبه بندی فریدمن، t  مستقل و واریانس یکراهه صورت گرفت، نتایج نشان داد پایگاه های مقاومت بسیج در نهادینه کردن ارزش های دفاع مقدس(معنوی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی) نقش داشته اند(p<0. 05). نتایج آزمون رتبه بندی فریدمن در خصوص نقش بسیج در نهادینه کردن ارزش های معنوی دفاع مقدس نشان داد، نقش پایگاه های مقاومت بسیج در نهادینه کردن روحیه استکبار ستیزی در رتبه اول و نقش پایگاه های مقاومت بسیج در نهادینه کردن ارزش های اسلامی در رتبه پنجم قرار قرار گرفته اند(p<0. 05). در خصوص نقش بسیج در نهادینه کردن ارزش های فرهنگی دفاع مقدس نتایج نشان داد، نقش پایگاه های مقاومت بسیج در نهادینه کردن وطن پرستی و دفاع از میهن در مقابل بیگانگان در رتبه اول و نقش پایگاه های مقاومت بسیج در نهادینه کردن ارزش های فرهنگی در رتبه پنجم قرار دارند(p<0. 05). در رابطه با نقش بسیج در نهادینه کردن ارزش های اجتماعی دفاع مقدس نتایج نشان داد، نقش پایگاه های مقاومت بسیج در نهادینه کردن اتحاد ملت در مقابله با بیگانگان در رتبه اول و نقش پایگاه های مقاومت بسیج در نهاینه کردن دفاع از تمامیت ارضی در رتبه پنجم می باشند (p<0. 05). در ارتباط با نقش بسیج در نهادینه کردن ارزش های سیاسی دفاع مقدس نتایج نشان داد، نقش پایگاه های مقاومت بسیج در نهادینه کردن برقراری امنیت مرزی در رتبه اول و نقش پایگاه های مقاومت بسیج در نهادینه کردن آماده سازی افکار اقوام مختلف در برابر عوامل بیگانه در رتبه پنجم قرار گرفته اند (p<0. 05). در رابطه با نقش بسیج در نهادینه کردن ارزش های اقتصادی دفاع مقدس نتایج نشان داد، نقش پایگاه های مقاومت بسیج در نهادینه کردن کاهش قاچاق کالا در رتبه اول و نقش پایگاه های مقاومت بسیج در نهادینه کردن ریشه کنی فقر در جامعه در رتبه پنجم قرار گرفته اند (p<0. 05). یافته های مطالعه حاضر در خصوص تعیین نقش پایگاه های مقاومت بسیج در نهادینه کردن ارزش های دفاع مقدس بر اساس شهرستان محل سکونت، جنسیت، سن و نوع عضویت در بسیج معنی دار بود(p<0. 05). ولی بر اساس وضعیت تاهل، تحصیلات و شغل معنی دار نبوده است(p>0. 05).