فاطمه چمن آرا

بیشتر متون منظوم حماسی غرب ایران به زبان ادبی گورانی سروده شده است. دسته ای از این متون منطبق با گزارش شاهنامه ، برخی مطابق متون نقالی و بعضی روایت های حماسی مستقل است. قدیم ترین دست نویس های بازمانده از این آثار در قرن هشتم هجری نوشته شده، اما روایات این متون غالباً دارای عناصر بسیار کهن حماسی است. هفت لشکر سروده مصطفی بن محمود گورانی از متون ارزشمند بازمانده به این زبان است که تاکنون غالباً سراینده آن را الماس خان کندوله ای دانسته اند. دست نویس های متعددی از این متن در کتابخانه های ایران و جهان باقی مانده است که قدمت برخی از آن ها به 150 سال می رسد. روایت هفت لشکر گورانی در مواضعی شبیه متون نقالی و در مواردی مشابه هفت لشکر منثور است. همچنین، دارای عناصر برجسته ای چون هفت خان جهانبخش و دربرگیرنده داستان هایی چون «یاقوت پوش و لعل پوش» و «بهرام جواهرپوش» و روایت مستقلِ «رستم و زنون» است. موضوع این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از دست نویس های کهن و دیگر منابع کتابخانه ای انجام گرفته، معرفی، نقد و تحلیل این منظومه، بیان ارزش ها و تازگی های آن، کشف همانندی ها و تفاوت های آن با متون فارسی، معرفی دست نویس ها و بیان ضرورت تصحیح انتقادی آن است.