زهره سادات علوی

حاکمیت های معتبر و اثربخش دنیا، وام دار نظام های آموزشی باکیفیت خود هستند و سنجش کیفیت آموزش از طریق شاخص های فراوانی هم چون توانایی پژوهش مقدور است. به دلیل نیاز به وجود ابزاری جهت سنجش شایستگی های در جامعه پژوهشی ایران، از مقیاس شایستگی های پژوهشی سوانک و لامبی که اخیراً معرفی شده است استفاده گردید. پژوهش حاضر با هدف بومی سازی این ابزار سنجش در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته های علوم رفتاری و بررسی وضعیت شایستگی پژوهشی دانشجویان شهر تهران انجام شد. از لحاظ هدف در زمره تحقیقات کاربردی و از جهت گردآوری داده ها، از نوع تحقیقات توصیفی – پیمایشی است. پس از ترجمه متن اصلی پرسشنامه، به تناسب فرهنگ و شرایط پژوهشی دانشگاه های ایران، برخی تغییرات در پرسشنامه اعمال شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) رشته های علوم رفتاری دانشگاه های سراسری شهر تهران است که 346 نفر از دانشجویان از طریق روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. با توجه به این نکته که مدل اندازه گیری متناسب با سازه موردنظر از نوع تکوینی بود، از تحلیل مؤلفه های اصلی برای طبقه بندی گویه ها استفاده شد که نتیجه این تحلیل، حذف 5 گویه و تشکیل 8 مؤلفه: توانایی انجام پژوهش کیفی، توانایی انجام پژوهش کمی، کلیات/ ادبیات پژوهش، اخلاق پژوهشی، روش های نمونه گیری، توانایی نگارش، بحث و نتیجه گیری و تهیه ابزار کارآمد پژوهش بود. بررسی یافته های توصیفی نشان داد دانشجویان در مؤلفه اخلاق پژوهشی، بهترین وضعیت و در مؤلفه انجام فرآیند پژوهش کیفی، ضعیف ترین وضعیت را دارند و شایستگی پژوهشی دانشجویان مقطع دکتری در تمامی مؤلفه ها از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد بیشتر است.