ثمینه ابراهیمی دهکردی

فضاهای شهری به مثابه صحنه ای برای رخ داد رویدادهای زندگی هر روزه شهروندان، نقش مؤثری بر ایجاد و کیفیات این رویدادها دارند. ویژگی های هر فضای شهری بر ادراک و نتیجتاً تجربه کاربران آن تاثیر گذاشته، تصویر و معنای منحصر به فردی ایجاد می کنند. از این روی فضاهای شهر می بایست همواره بستر رویدادهای مختلفی باشند که با وقوعشان به فضا معنا ببخشند و موجب درگیری مخاطب با فضا شوند و یک فضا را در اذهان شهروندان با تجربه و خاطرات پیوند دهند . لذا طراحان و برنامه ریزان شهری می بایست با نظر به خلق رویدادها و امکان شکل گیری تجربه و خاطره در فضاهای شهر، طراحی را به سوی خلق مکان های شهری خلاق، امکان گرا، و تجربه پذیر، رهنمون سازند و بستری منعطف، خلاق و سرزنده با امکان رخ داد رویدادهای گوناگون را برای زندگی روزمره مردم در شهر فراهم آورند. یکی از رهیافت های مناسب برای نیل به این هدف، رویکرد مکان سازی خلاق و جلب مشارکت مردمی در این مسیر می باشد. در این نوشتار ابتدا به مطالعه مفاهیم رویداد شهری، مکانسازی و ادبیات مکانسازی خلاق پرداخته می شود و پس از تعریف لغوی و معنایی واژههای مکانسازی و خلاقیت، دیدگاه اندیشمندان و محققان، عناصر اصلی مکان سازی خلاق شناسایی و اصول موجود در منابع بررسی میشود. دیدگاه نظریه پردازان مکان سازی خلاق بررسی شده و اصول اصلی استخراج میشوند. پس از آن نمونههای موردی به منظور بست مفاهیم و مطالعات مبانی نظری تحلیل میشوند.

لبه ها عناصری خطی هستند که در شکل گیری سیما و منظر شهری و مشخص کردن مرز میان دو محدوده از شهر ایفای نقش می کنند. لبه های شهری گاه مصنوع و انسان ساختند و گاه طبیعی. انطباق لبه شهری با یک عارضه طبیعی، برای نمونه رودخانه شهری، علاوه بر تأثیری که در ارتقاء کیفیت سیما ومنظر شهری دارد، از دید کاربری نیز پتانسیل بدل شدن به یک فضای شهری تجمع پذیر سرزنده و رویدادمدار را دارد. ارتقاء کیفیت محیطی کناره رودخانه، مستلزم احیای این عنصر ارزشمند اکولوژیک در عرصه شهر و در پیوند با سازمان فضایی-کالبدی و بصری شهر می باشد. طراحی این دست از فضاهای شهری اکولوژیک می تواند افزون بر نقش مثبتی که بر شکل گیری سیمای عینی و ذهنی مطلوب شهر دارد، مکانی را فراهم آورد تا در میان هیاهوی زندگی شلوغ و پر سرعت عصر مدرن، بستری برای کسب آرامش، گذران اوقات و رخ داد رفتارها و تعاملات اجتماعی به دور از مشغله های روزمره باشد. در این پژوهش به بررسی نمونه موردی حاشیه رودخانه زاینده رود که اصلی ترین عنصر ساختار فضایی شهر اصفهان بوده و نمونه ای از انطباق یک لبه شهری با عارضه ای طبیعی می باشد و همچنین نقش و اهمیت آن در کیفیت زیستی فضای شهری پیرامون آن می پردازیم و در نهایت اصولی را به عنوان راهکارهای پیشنهادی جهت ارتقاء کیفیت این لبه شهری اکولوژیک ارایه می دهیم.