زهرا راسخ

بازی های فکری نقش اساسی در پرورش مهارت های تفکری، حل مسئله، تصمیم گیری و شناخت کودکان دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر بازی شطرنج بر تصمیم گیری و پیشرفت تحصیلی درس ریاضی با توجه به نقش تعدیل کنندگی جنسیت در دانش آموزان مقطع ابتدایی به شیوه علی مقایسه ای انجام گرفت. نمونه پژوهش شامل 100 نفر (50 دختر و 50 پسر) از دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر شیراز بودند، که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و مقیاس تصمیم گیری تأملی و شهودی وولف را تکمیل کرده و آزمون ریاضی محقق ساخته را پاسخ دادند. برای تعیین پایایی و روایی مقیاس تصمیم گیری تأملی و شهودی به ترتیب از روش های آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی به شیوه اکتشافی با چرخش وریمکس و برای تعیین پایایی و روایی آزمون ریاضی محقق ساخته به ترتیب از روش های بازآزمایی و روایی محتوایی استفاده شد. شواهد مؤید پایایی و روایی مطلوب پرسش نامه ها بود. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری و تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر یک طرفه، با نرم افزار SPSS تحلیل شدند. یافته ها نشان دادند که در فرایندهای تصمیم گیری تفاوت معنی داری بین دانش آموزان شطرنج باز و غیرشطرنج باز دختر و پسر مشاهده نشد. اما دانش آموزان شطرنج باز در نمره ریاضی نسبت به دانش آموزان غیرشطرنج باز میانگین معنی دار بالاتری دارند و فرایند تصمیم گیری غالب در بین دانش آموزان شطرنج باز فرایند تأملی است. بنابراین، با توجه به یافته های پژوهش حاضر لازم است برنامه ریزان آموزشی و والدین به استفاده از شطرنج برای ایجاد مهارت های تصمیم گیری، همچنین کمک به پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش آموزان و فرزندانشان توجه داشته باشند.