ربابه کریمی

هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان کاربرد نخستی های معنایی در کتاب درسی زبان انگلیسی پایه هفتم دوره اول متوسطه (Prospect 1) بوده است. این پژوهش کاربردی و روش تحقیق آن تحلیل محتواست. پیکره پژوهش، کتاب درسی زبان انگلیسی پایه هفتم دوره اول متوسطه است و در قالب فایل متنی از کتاب درسی زبان انگلیسی پایه هفتم تهیه شده است. با استفاده از نرم افزار NSP، نوع و فراوانی واژه های کتاب استخراج شده است. سپس، به کمک نرم افزار SPSS و انجام تحلیل معناداری آماری، نتایج تحقیق مشخص شده است. نتایج نشان می دهد که توزیع فراوانی مؤلفه های معنایی (نخستی های معنایی) که اساساً صورت های پربسامد در هر زبان محسوب می شود، در مقایسه با سایر صورت های واژگانی موجود در این کتاب بسیارکم است. بر اساس پژوهش های قبلی (مولر و همکاران) در تهیه و تدوین کتاب های درسی مقدماتی زبان آموزان از کل نخستی های معنایی و یا حداقل بخش زیادی از آن ها استفاده شده است، درحالی که در این کتاب از کل واژه های استخراج شده تنها 512 مورد یعنی 7/8 درصد، به نخستی های معنایی اختصاص یافته است. در میان نخستی های معنایی، کاربرد کنشگرها (با فراوانی 244) نسبت به سایر حوزه های معنایی در کتاب درسی زبان انگلیسی پایه هفتم دوره اوّل متوسطه (Prospect 1) بیشتر است. این در حالی است که مکان نماها با فراوانی 7، موجودیت نماها با فراوانی 7، مالکیت نماها با فراوانی 7، مشخصه نماها با فراوانی 7، نخستی های معنایی مرگ و زندگی با فراوانی 3 و کنشگرهای رابطه ای با فراوانی 1 کمترین فراوانی را در متن داشته اند و میزان فراوانی توصیف نماها، شباهت نماها و تشدیدکننده ها در نمونه مورد مطالعه صفر است.

واژه «خلیفه» از واژگان پرکاربرد و کلیدی در نظام سیاسی اسلام است که نقش مهمی در فهم موضوعات و مسائل دینی دارد. وداد قاضی مستشرق آمریکایی در «دائره المعارف قرآن لایدن» در باره مفهوم، مصداق، پیشینه، سیر تاریخی واژه قرآنی «خلیفه» و واقعیت سیاسی دینی نهاد خلافت سخن گفته است؛ اما مراجعه محدود به منابع اصیل اسلامی، بی توجهی به آراء و منابع قرآنی شیعه، عدم جامعیت در استناد به آیات قرآن و فقدان مستندات کافی در برخی موارد، موجب فهم ناقص و یا نادرست او در موضوعاتی همچون لحاظ معانی متعدد برای این واژه در آیات گوناگون و خطای تعیین مصداق و تاریخ آغاز رویکرد سیاسی مفسران به واژه مزبور شده است. نتیجه این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته، از کاربرد این واژه در صدر اسلام خبر داده و با بررسی انتصابی بودن خلافت و نقد قرآنی، نظر نویسنده در کاربردهای سیاسی خلیفه را به چالش کشیده و معنای «خلیفه» در تمام آیات قرآن را «جانشین» یا «جایگزین» می داند که در انواع و مصادیق گوناگونی (همانند سکونت و وراثت) تحقق می یابد. تحلیل شناختی «خلیفه» در هیأت مفرد، این واژه را هم حوزه «امام»، و انسان را در «حکم» خلیفه الهی معرفی می کند.