محمدرضا بیگدلو

سوانح و مخاطرات طبیعی به دلیل شدت و زمان کوتاه اثرگذاری بر جوامع شهری، تبدیل به یکی از دغدغه های اصلی برنامه ریزان و مدیران شهری در سال های اخیر شده است. ازاین رو، تاب آوری به عنوان رویکرد و روش مناسب در جهت کاهش خطرات حاصل از بحران ها و مخاطرات مطرح شده است. این پژوهش با هدف اندازه گیری میزان تاب آوری منطقه چهار کلان شهر تهران در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، نهادی و کالبدی- محیطی به منظور مقابله با اثرات سوانح طبیعی انجام شده است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی میزان تاب آوری منطقه (۴) کلان شهر تهران در برابر مخاطرات طبیعی پرداخته است. تعداد (۳۸۴) پرسشنامه بر اساس مدل کوکران به صورت تصادفی در میان جامعه آماری یعنی ساکنان (۹) ناحیه شهرداری در منطقه (۴) که (۹۱۹) هزار نفر بودند، توزیع شد و (۳۰۰) پرسشنامه صحیح جمع آوری شده، توسط نرم افزار SPSS و روش های آمار توصیفی و استنباطی (آزمون T-Test تک نمونه ای و Friedman Test) تحلیل و بررسی شدند. نتایج حاکی از آن است که در بین ابعاد مختلف تاب آوری شهری در منطقه (۴) شهر تهران، وضعیت بُعد اجتماعی در برابر مخاطرات طبیعی از مطلوبیت ضعیف و وضعیت ابعاد نهادی، اقتصادی و کالبدی با مطلوبیت خیلی ضعیف همراه است. به طورکلی، مطلوبیت تاب آوری شهری در منطقه (۴) کلان شهر تهران در برابر مخاطرات طبیعی با توجه به کلیه ابعاد و شاخص ها خیلی ضعیف است؛ بنابراین، این منطقه در برابر مخاطرات طبیعی تاب آور و پایدار نیست و نیازمند توجه ویژه مسئولان، برنامه ریزان شهری و شهروندان است.