اشکان اولی پوریان

در قرن 16م/10ق، گسترش خطوط تجاری و پدیدآیی ارتباط مستقیم سیاسی و تجاری میان کشورهای اروپایی و سرزمین های آسیایی، سبب افزایش تعاملات فرهنگی و بده بستان میان نظام های مختلف دانشِ آسیایی و اروپایی شد. یکی از وجوه مهم این تعامل فرهنگی را می توان در انتقال دانش در باب مواد طبیعی، به ویژه گونه های گیاهی، بین علمای محلی و اطبا/گیاه شناسان اروپایی مشاهده کرد. این مقاله، با معرفی سلسله گیاه شناسان اروپایی قرن 16م که به دانش طبیعی در باره اقیانوس هند پرداخته اند، سعی در روشن کردن وجوه اصلی این بده بستان علمی دارد. بر این اساس، دو دسته اصلی مؤلفان معرفی شده اند: آن ها که با حضور در محیط اقیانوس هند به واسطه شبکه تجاری سیاسی پرتغال که در این قرن در منطقه غالب بود، دسترسی مستقیم به منابع گیاهی داشتند و مؤلفانی که در اروپا و به واسطه داده های منتقل شده از طریق شبکه های تجاری به انتشار اطلاعات طبیعت شناسانه از آسیا می پرداختند. این نوشته نشان می دهد که چگونه در قرن 16م، با افزایش اطلاعات مستقیم از گونه های گیاهی محلی، دوره ای انتقالی در دانش گیاه شناسی بود که در آن از تأثیر دانش علمای قدیم، به ویژه اطبای مسلمان کاسته شد. امری که هم حاصل کسب اطلاعات دقیق تر از گونه های گیاهی بود و هم شناسایی بسیاری از گونه های دیگری که علمای قدیم معرفی نکرده بودند.