سجاد نامور

سرقت نوعی کج رفتاری دارای زمینه های اجتماعی و اقتصادی است که تأثیر زیادی در کاهش احساس امنیت اجتماعی شهروندان دارد. در حال حاضر، نرخ افزایشی سرقت ها در استان خراسان شمالی تبدیل به یک مسئله و دغدغه در ذهن اندیشمندان و متفکران اجتماعی و امنیتی شده است. ازاین رو در این پژوهش به بررسی رابطه خسارت های ناشی از سرقت با احساس ترس و ناامنی شهروندان استان خراسان شمالی پرداخته شده است. پژوهش حاضر از نوع کمی است. داده ها از طریق پیمایش به دست آمده و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه شهروندان استان خراسان شمالی است که نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران به تعداد (۳۸۴) نفر به دست آمد. نمونه گیری به روش طبقه ای متناسب با حجم اجرا شد. داده های حاصل از توزیع و گردآوری پرسشنامه ها در نرم افزار «اس.پی.اس.اس»[1]وارد شد و برای آزمون فرضیه ها از ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون استفاده شد. با توجه به نتایج ضریب همبستگی پیرسون، همه فرضیه های پژوهش با اطمینان (۹۹/۰) و سطح خطای کوچک تر از (۰۱/۰) مورد تائید قرار گرفتند و بین خسارت های مالی، جانی و حیثیتی ناشی از سرقت با احساس ترس و ناامنی شهروندان به ترتیب (۲۵۲/۰)، (۲۷۹/۰) و (۲۴۸/۰) رابطه معنی وجود دارد. در یک جمع بندی می توان گفت بین خسارت های ناشی از سرقت و احساس ترس و ناامنی شهروندان خراسان شمالی رابطه معنی داری وجود دارد؛ خسارت های جانی بیشتر از سایر خسارت ها موجب کاهش امنیت اجتماعی شهروندان می شود و بعدازآن به ترتیب خسارت های مالی و حیثیتی قرار می گیرند.

سیر جرایم در جامعه روند پر شتابی به خود گرفته و انجام اقداماتی پیشگیرانه در این زمینه ضروری است. از جمله این جرایم که در استان خراسان شمالی به یک مسئله اجتماعی جدی تبدیل شده، شرارت خیابانی است. وظیفه برخورد با این شرارت در وهله اول به عهده پلیس است . در این تحقیق این مساله بررسی شده است که آیا پلیس خراسان شمالی از طریق برخورد با شرارت خیابانی در سال های 1385 تا 1389 توانسته است از بسیاری نابهنجاری های دیگر که در آینده احتمال بروز دارند پیشگیری نموده و امنیت لازم را برای جامعه به ارمغان آورد. بررسی موضوع با استفاده از نظریه آشفتگی صورت گرفت و هدف آن بود که با شناسایی و تقویت الگوهای رفتاری وساختاری مناسب (فراکتال های اجتماعی زیبا) از کوچکترین جزء جامعه تا کل آن، زمینه هایی که جامعه را به سوی پیشرفت وزندگی بهتر (آشفتگی اجتماعی پیشبرنده) هدایت می کند، شناخته شوند. روش انجام این تحقیق تحلیل ثانوی یعنی استفاده از آمار وقوع و کشف شرارت در سال های 1385 تا 1389 می باشد. نتایج بدست آمده از تحقیق بازگوی آن است که پلیس خراسان شمالی با همکاری سایر سازمان های متولی امور فرهنگی در برخورد با شرارت (فراکتال های اجتماعی زشت) در سال های 1385 تا 1389 کم وبیش موفق بوده و اقدامات انجام شده در سطحی قابل قبول به افزایش امنیت اجتماعی منجرشده است.

بخش اعظم شناخت انسان از محیط بر اساس سوابق یادگیری اش است.سرقت از انحرافات اجتماعی پرتکرار است که با تحمیل خسارت های جانی موجب شکل گیری ترس و ناامنی در شهروندان می شود. در این تحقیق به تبیین رابطه خسارت های جانی سرقت با نگرش به ترس و ناامنی شهروندان بر اساس نظریه یادگیری پرداخته شده است. این تحقیق از نوع مطالعات کمی و توصیفی از نوع پیمایشی است که به شیوه ی همبستگی اجرا شده است. جامعه آماری شامل همه شهروندان استان خراسان شمالی است که نمونه بر اساس فرمول کوکران به تعداد 384 نفر به دست آمد و پرسش نامه محقق ساخته به روش طبقه ای متناسب با حجم توزیع شد. روایی پرسشنامه مورد تایید چند تن از متخصصان و خبرگان این حیطه قرار گرفت و پایایی آن به روش آلفای کرون باخ به میزان 82/. تائید شد. داده ها با استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس نسخه 18 تحلیل شد. بر اساس نتایج مشاهده شد از نظر شهروندان خسارت های جانی ناشی از سرقت در معابر و اماکن، جیب بری و سرقت منزل به ترتیب به نسبت سایر سرقت ها بیشترین رابطه را با نگرش ایشان به ترس و ناامنی دارند. از آنجا که تنها 8.6 درصد پاسخگویان مورد سرقت قرار گرفته اند؛ بر اساس نظریه یادگیری اجتماعی این طور استنباط می شود که مکانیزم های دیگری مانند مشاهده و تقلید به جز تجربه مستقیم سرقت، تعیین کننده نگرش به ترس و ناامنی ایشان بوده است از این رو پیشنهاد می شود جهت طراحی برنامه های مداخله ای برای ارتقا امنیت اجتماعی علاوه بر اجرای طرح های پیشگیری از جرم می توان از مکانیزم های مشاهده و تقلید مثبت بهره گرفت.