محمدمهدی باقریان

یکی از طرح های تحولی سازمان بسیج مستضعفین در دهه پیشین، طرح صالحین بوده است. برخی کارشناسان در سنوات گذشته اشکالاتی را به این طرح تربیتی وارد نموده اند که ازجمله این اشکالات، فقدان برنامه ریزی لازم جهت کنشگری بسیجیان و انجام فرایند تربیت آحاد بسیجیان به صورت درون گرا و بدون درنظرگرفتن عرصه عمل و فعالیت است. پاسخ به این اشکال در سه سطح قابل بررسی است: ۱. در سطح نظریه اصلی که ناظر به ایده ها و دیدگاه های متولیان است، ۲. در سطح اجرا که ناظر به عملکرد مجریان است، ۳. در سطح تبیین که ناظر به اسناد سازمانی و آموزشی طرح است. پژوهش های صورت گرفته، وجود فعالیت را در ابعاد نظری و عرصه اجرا بررسی و اثبات نموده است. در این پژوهش درصدد هستیم تا نگاه به حوزه فعالیت و کنشگری را در اسناد ابلاغی و متون آموزشی سازمان بسیج، ازطریق روش اسنادی و تحلیل داده بنیاد واکاوی نموده و فعالیت و کنشگری را در این طرح مشخص نماییم. براین اساس، با روش اسنادی و فن نمونه گیری گلوله برفی ۴۴ سند انتخاب شده و با تحلیل کیفی آنها به ۱۴۱ مفهوم و همچنین ۲۰ مقوله رسیده و ضمن تحلیل مقوله ها درنهایت به دو مدل مفهومی دست یافتیم. یافته ها حاکی از توجه ویژه به این عرصه میان اسناد صالحین دارد، لذا اشکالات مطروحه، قابل دفاع نیست.پیشنهاد نهایی پژوهش گفتمان سازی قرائت صحیح از آن برای جلوگیری از تسری اشکالات وارده است.